Çiftçinin milli geliri Türkiye ortalamasının üçte biri

Tarım sekt&ouml;r&uuml;ne y&ouml;nelik a&ccedil;ıklanan verileri iyi okumak ve analiz etmek lazım. Hatta, s&ouml;z konusu rakamların ger&ccedil;ekliğini ve g&uuml;ncelliğini g&ouml;rmek adına kırsaldaki sağlamasını yapabilmek gerek. Resmi verilerle &ccedil;ift&ccedil;inin i&ccedil;inde bulunduğu ekonomik şartlar ne kadar &ouml;rt&uuml;ş&uuml;yor? Kağıt &uuml;zerindeki istatistiklerle tarla, bağ, bah&ccedil;e ya da &ccedil;iftlikteki ger&ccedil;ekler ne kadar uyuşuyor? İşte bu konuları ge&ccedil;tiğimiz haftaki Tarım-Analiz programında Ankara &Uuml;niversitesi Ziraat Fak&uuml;ltesi Tarım Ekonomisi B&ouml;l&uuml;m&uuml; &Ouml;ğretim &Uuml;yesi Prof. Dr. B&uuml;lent G&uuml;l&ccedil;ubuk ile konuştuk. Prof. Dr. G&uuml;l&ccedil;ubuk&rsquo;un yayında paylaştığı &ouml;nemli bilgileri sizlere de aktarmak istedik. B&uuml;lent Hoca ile &ouml;nce tarımdaki b&uuml;y&uuml;meyi ele aldık. İlk &ccedil;eyrekte y&uuml;zde 7,4 b&uuml;y&uuml;yen T&uuml;rkiye ekonomisine karşın tarımdaki b&uuml;y&uuml;menin neden y&uuml;zde 4,6&rsquo;da kaldığını ve bu b&uuml;y&uuml;menin i&ccedil;eriği ile kırsaldaki yansımasını sorduk. Prof. Dr. G&uuml;l&ccedil;ubuk, tarımdaki b&uuml;y&uuml;menin i&ccedil;eriğine, şu soruyu sorarak dikkat &ccedil;ekti: &ldquo;Buradaki b&uuml;y&uuml;me &uuml;retim odaklı bir b&uuml;y&uuml;me mi yoksa fiyat artışından kaynaklanan bir b&uuml;y&uuml;me mi? Soru &ouml;nemli, cevabı daha da &ouml;nemli&hellip; &ldquo;Tarımdaki veriler bir&ccedil;ok alanda aslında b&uuml;y&uuml;menin sınırlı kaldığını g&ouml;steriyor&rdquo; diyen Prof. Dr. G&uuml;l&ccedil;ubuk, &ldquo;&Ouml;zellikle hayvancılık alanındaki, yem bitkileri alanındaki veriler bunu doğruluyor. Bundan dolayı da bizim tarımdaki b&uuml;y&uuml;me verileri biraz &uuml;retim artışının dışında fiyat artışına dayanıyor&rdquo; diyor. Tarımın b&uuml;y&uuml;me performansının diğer sekt&ouml;rlerin altında kalmasını da yorumlayan Prof. Dr. G&uuml;l&ccedil;ubuk, şu tespiti ortaya koyuyor: &ldquo;Bildiğiniz gibi tarımda son yıllarda girdi fiyatlarında hızlı bir artış var. Bu artış, &uuml;reticinin bazı &uuml;r&uuml;nlerden kendisini alıkoymasına yol a&ccedil;ıyor. Bu da b&uuml;y&uuml;menin sınırlı bir d&uuml;zeyde kalmasına neden oluyor. O y&uuml;zden bizim mutlaka tarımda &uuml;retimi arttırıp &uuml;retime dayalı b&uuml;y&uuml;meyi ger&ccedil;ekleştirmemiz gerekiyor.&rdquo; Tarımdaki girdi maliyetlerinden bahsedince sekt&ouml;r&uuml;n b&uuml;y&uuml;me performansını biraz daha a&ccedil;maya &ccedil;alışıyoruz. T&Uuml;İK verilerinden yola &ccedil;ıkarak &ouml;rnekler paylaşan Prof. Dr. G&uuml;l&ccedil;ubuk, &ldquo;Bir &ouml;nceki yıla g&ouml;re yem fiyatlarında y&uuml;zde 29&rsquo;a varan oranlarda artış oldu. Aynı şekilde mazotta y&uuml;zde 34&rsquo;&uuml;n &uuml;zerinde bir artış g&uuml;ndeme geldi. G&uuml;brede aynı şekilde artışlar var. Buna karşılık &uuml;r&uuml;n fiyatları aynı şekilde artmıyor. &Ouml;rneğin, buğdaydaki fiyat artışı y&uuml;zde 11, &ccedil;ayda iyi olmasına rağmen y&uuml;zde 15-16 d&uuml;zeyinde kalıyor. Yani, &uuml;reticinin eline ge&ccedil;en fiyatlarla, girdi fiyatlar arasında ters bir ilişki var. İşte bu durum biraz b&uuml;y&uuml;meyi sınırlandırıyor. B&ouml;yle durumlarda &uuml;retici &uuml;retimden vazge&ccedil;ebiliyor &ccedil;&uuml;nk&uuml; maliyetler arttık&ccedil;a &ccedil;ift&ccedil;inin eline ge&ccedil;en reel gelir azalıyor. Bu da tarımdaki b&uuml;y&uuml;meyi diğer sekt&ouml;rlere g&ouml;re biraz daha sınırlı bir şekilde ortaya koyuyor&rdquo; diyor. &ldquo;&Ccedil;İFT&Ccedil;İNİN SATIN ALMA G&Uuml;C&Uuml; ZAYIFLIYOR&rdquo; Burada, &ouml;nemli bir noktaya da dikkat &ccedil;ekmek lazım. Prof. Dr. G&uuml;l&ccedil;ubuk, son verilere g&ouml;re T&uuml;rkiye&rsquo;de tarımın milli gelirden aldığı payın y&uuml;zde 6&rsquo;lara kadar d&uuml;şt&uuml;ğ&uuml;n&uuml; hatırlatıyor ve ekliyor: &ldquo;O da tarım n&uuml;fusu başına d&uuml;şen gelirlerin azalması anlamına geliyor. Yani &ccedil;ift&ccedil;inin satın alma g&uuml;c&uuml;n&uuml;n daha da zayıfladığını ortaya koyuyor. Bu da &ccedil;ift&ccedil;inin uzun d&ouml;nemde &uuml;retime ilişkin karar verirken tabi ki s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilirliğini etkileyecek.&rdquo; R&uuml;zgarı tersine &ccedil;evirmenin de m&uuml;mk&uuml;n olduğunu belirten Prof. Dr. G&uuml;l&ccedil;ubuk, re&ccedil;eteyi kısaca ş&ouml;yle &ouml;zetliyor: &ldquo;Bunun yolu biraz &uuml;retim planlamasından ama ondan ziyade &ccedil;ift&ccedil;inin geleceğini g&ouml;rebildiği bir piyasa yapısından ve girdi maliyetlerinin d&uuml;ş&uuml;r&uuml;lmesinden ge&ccedil;iyor.&rdquo; &Ccedil;ALIŞAN N&Uuml;FUSUN %19&rsquo;U MİLLİ GELİRİN %6&rsquo;SINI ALIYOR T&uuml;rkiye&rsquo;de tarımın istihdamdan aldığı payın y&uuml;zde 18-19 civarında olduğunu hatırlatan Prof. Dr. G&uuml;l&ccedil;ubuk, &ldquo;&Ccedil;alışan n&uuml;fusun y&uuml;zde18-19&rsquo;u milli gelirin y&uuml;zde 6&rsquo;sı ile yaşamını devam ettiriyor. Bizim yaptığımız hesaplamalara g&ouml;re, tarım n&uuml;fusu a&ccedil;ısından kişi başına d&uuml;şen milli gelir 3,200-3,300 dolar civarında kalıyor ki bu da T&uuml;rkiye ortalamasının &uuml;&ccedil;te biri kadar&rdquo; diyerek iki &ouml;nemli soruya yanıt arıyor: &ldquo;1- B&ouml;yle bir ortamda b&uuml;y&uuml;me, bu &ccedil;ift&ccedil;ilere ve tarım n&uuml;fusuna nasıl yansıyor? 2- Bu gelir yapısı, tarımın ve &ccedil;ift&ccedil;inin s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilirliğini nasıl sağlayacak?&rdquo; B&uuml;lent Hoca, bu y&uuml;zden tarımda ciddi adımlar atılması gerektiğini ve &uuml;retim ile pazara biraz daha fazla destek verilmesi gerektiğini d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yor. Tarımda b&uuml;y&uuml;me performansını değerlendirirken ilk &ccedil;eyrek verisi &uuml;zerinden istihdam tarafına da detaylı bir şekilde bakmadan olmaz. Tarımdaki 5 milyon işg&uuml;c&uuml;n&uuml;n de fotoğrafını &ccedil;ekiyoruz ve resmi verilere yansımayan yabancı iş&ccedil;i ger&ccedil;eklerini de konuşuyoruz. TARIMDA SURİYELİ, G&Uuml;RC&Uuml;, AFGAN İŞ&Ccedil;İLER T&Uuml;İK verilerine g&ouml;re birinci &ccedil;eyrekte tarım istihdamında 27 binlik bir daralma olduğunu hatırlatan Prof. Dr. G&uuml;l&ccedil;ubuk, tarım istihdamının y&uuml;zde 17.7&rsquo;ye gerilediğini belirterek şu yorumda bulunuyor: &ldquo;Ocak, şubat, mart ayları aynı zamanda tarım istihdamının en d&uuml;ş&uuml;k olduğu aylar. Ama i&ccedil;inde bulunduğumuz ayları da katarsak - ki bu Ekim-Kasım aynı kadar gidecek - yine tarım istihdamında ciddi bir artış ortaya &ccedil;ıkacak. Fakat burada &ouml;nemli olan nokta, bu 27 bin kişilik tarım n&uuml;fusunun azalması, tarımdaki işg&uuml;c&uuml;n&uuml;n azalması&hellip; Bu boşluğu kim dolduruyor? Bizim de i&ccedil;inde yer aldığımız bazı araştırmalardan yola &ccedil;ıkarak tarımsal istihdamla ilgili ciddi bir rakam paylaşacağım. Bug&uuml;n tarımda en az 300-350 bin civarında Suriyeli &ccedil;alışıyor.&rdquo; S&ouml;z konusu yabancı iş&ccedil;ilerin artık ge&ccedil;ici değil, giderek kalıcı hale gelmeye başladığına dikkat &ccedil;eken Prof. Dr. G&uuml;l&ccedil;ubuk, &ldquo;&Ccedil;ay &uuml;retiminde G&uuml;rc&uuml; iş&ccedil;iler var, hayvancılık tarafında Afgan &ccedil;obanlar, iş&ccedil;iler var. Bunları &uuml;st &uuml;ste koyduğumuz zaman aslında 5 milyon rakamına 500 bin daha ekleyerek, 5 bu&ccedil;uk milyon diyebiliriz&rdquo; diyor. Y&Uuml;ZDE 85&rsquo;İ AŞAN KAYITDIŞILIK SORUNU Tarımın kronik hastalığı olan kayıt dışılığın işg&uuml;c&uuml;ndeki yansımasını da konuşuyoruz. Kayıt dışılığın en fazla olduğu sekt&ouml;rlerin başında gelen tarımda bu oran y&uuml;zde 85&rsquo;in &uuml;zerinde telaffuz ediliyor. Bu noktada Prof. Dr. G&uuml;l&ccedil;ubuk da bizi teyit ediyor: &ldquo;Resmi rakamlarda 5 milyon olan tarımsal istihdamda bunun ne kadarı kayıtlı &ccedil;alışıyor? Bunlara mevsimlik tarım iş&ccedil;ileri dahil mi? Bunlara yabancı işg&uuml;c&uuml; dahil mi? Bu a&ccedil;ıdan baktığımız zaman belirsizlikler &ccedil;ok fazla. T&uuml;rkiye&rsquo;de istihdamın beşte birini oluşturan bir sekt&ouml;r&uuml;n &ccedil;alışanlarının y&uuml;zde 85&rsquo;i kayıt dışı &ccedil;alışıyor. Bu oran, kadınlarda y&uuml;zde 95&rsquo;lere kadar &ccedil;ıkıyor. Bunlara bir de yabancı iş g&uuml;c&uuml;n&uuml; eklerseniz tamamen savunmasız, sosyal g&uuml;venlik olanaklarından yoksun olan milyonlarca bir iş g&uuml;c&uuml; kitlesi karşımıza &ccedil;ıkıyor.&rdquo; Cevap aradığımız sorulardan bir tanesi de kırsaldan kente g&ouml;&ccedil;&uuml;n nedenleri&hellip; Prof. Dr. G&uuml;l&ccedil;ubuk bu soruları başka a&ccedil;ılardan soruyor&hellip; &Ccedil;ift&ccedil;iler neden tarımda kalmıyor? Gen&ccedil;ler neden tarımla uğraşmak istemiyor? Tarım politikalarının kırsal kalkınmayı da i&ccedil;erecek şekilde mutlaka yeniden dizayn edilmesi gerektiğini savunan Prof. Dr. G&uuml;l&ccedil;ubuk, &ldquo;Gen&ccedil; birisinin kırsalda yaşamını s&uuml;rd&uuml;rmesi, tarımda istihdam edilebilmesi i&ccedil;in beklentileri nedir? D&uuml;nyayla entegrasyondan s&ouml;z ediyoruz. Bilgi kaynaklarına erişim a&ccedil;ısından ne t&uuml;r hizmetleri g&ouml;t&uuml;r&uuml;yoruz? Eğitim, sağlık alanında kırsala ne t&uuml;r hizmetler sunuyoruz? Kooperatif&ccedil;i &ouml;rg&uuml;tlenme alanında &ccedil;ift&ccedil;ilerin &ouml;n&uuml;n&uuml; ne kadar a&ccedil;ıyoruz? Bunlara bakmamız lazım. Eğer y&uuml;ksek maaşlar verilmesine rağmen biz kırsalda &ccedil;alışacak insan bulamıyorsak, bu gelinen nokta bir sonu&ccedil;tur. Bunun nedenleri &uuml;zerinde iyi analizler yapmamız lazım. Kırsaldaki olanakları kentsel d&uuml;zeye getiremediğimiz s&uuml;rece, gen&ccedil;leri orada tutmamız zor&rdquo; tespitinde bulunuyor. T&Uuml;RKİYE&rsquo;NİN KIRSAL KALKINMA STRATEJİSİ VAR MI? Tarım sekt&ouml;r&uuml;n&uuml;n &uuml;retim temelli bir sekt&ouml;r olarak g&ouml;rmekten vazge&ccedil;ilmesi gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. G&uuml;l&ccedil;ubuk, &ldquo;Evet, &uuml;retim ama o &uuml;retimi yapan bir de insanlar var. Yaşam koşullarını d&uuml;zeltmemiz lazım. &Uuml;retime destek veriyoruz ama insana ve insanların yaşam alanına destek vermiyoruz. Bakın burada bir saptamayı yapmak istiyorum. T&uuml;rkiye&rsquo;de son zamanlarda k&uuml;&ccedil;&uuml;k &ccedil;aplı depremler oluyor. Kırsal alanda 4 bu&ccedil;uk 5 şiddetindeki bir depremde bakıyorsunuz konutlar hemen orada yıkılıyor. Şimdi bundan kim sorumlu? Kırsal alandaki konutlardan, sosyal refah, sosyal komfor ortamından kimler sorumlu ve bu kırsal kalkınma politikasının neresine giriyor? İnsanların yaşam koşullarını iyileştirmediğimiz ve kentlere sunduğumuzu kırsala g&ouml;t&uuml;rmediğimiz s&uuml;rece, gen&ccedil; n&uuml;fusu orada tutamayız. Bizim kırsal kalkınma politikalarını ve tarım politikalarını mutlaka entegre hale getirmemiz lazım. İkisi birbirinden farklı alanlar değil. Bizim mutlaka b&uuml;t&uuml;nleşik kırsal kalkınma programını uygulamaya aktarmamız lazım&rdquo; yorumunda bulunuyor. İrfan Donat Bloomberg HT Tarım Edit&ouml;r&uuml; idonat@bloomberght.com

Çiftçinin milli geliri Türkiye ortalamasının üçte biri

Diğer Yazılar