Tarım, Yeni Ekonomi Programında nasıl yer aldı?

Ekonominin 3 yıllık yol haritası niteliğindeki Yeni Ekonomi Programı (YEP) a&ccedil;ıklandı. Hazine ve Maliye Bakanlığı, &ldquo;Dengelenme-Disiplin-Değişim&rdquo; &ccedil;er&ccedil;evesinde belirlediği &lsquo;Orta Vadeli Program&rsquo;ın detaylarını 34 sayfalık bir a&ccedil;ıklama ile kamuoyuyla paylaştı. B&uuml;y&uuml;me tahminlerinin d&uuml;ş&uuml;r&uuml;ld&uuml;ğ&uuml;, enflasyon tahmininin y&uuml;kseltildiği YEP&rsquo;te tarım ve gıda politikalarına y&ouml;nelik de bazı maddeler var. YEP&rsquo;in temel hedeflerinin enflasyonun kalıcı olarak d&uuml;ş&uuml;r&uuml;lmesi ve fiyat istikrarının sağlanması olduğuna dikkat &ccedil;ekilirken, &ldquo;Yıllık t&uuml;ketici enflasyonu maliyet y&ouml;nl&uuml; baskılar, gıda fiyatlarındaki arz y&ouml;nl&uuml; gelişmeler ve bozulan fiyatlama davranışları nedeniyle hızlı bir artış g&ouml;stermiş, 2018 yılının Ağustos ayında y&uuml;zde 17,9 olarak ger&ccedil;ekleşmiştir&rdquo; hatırlatması yapılıyor. A&ccedil;ıklamaların Enflasyon b&ouml;l&uuml;m&uuml;nde yer alan &ldquo;Politikalar ve Tedbirler&rdquo; alt başlığında ise tarım ve gıda sekt&ouml;r&uuml;ne y&ouml;nelik şu maddeler yer alıyor: *** Tarım &uuml;r&uuml;nlerinde arz ve rekolte tahminlerinin sağlıklı yapılabilmesine imkan veren bir erken uyarı sistemi kurulacaktır. *** Gıda &uuml;r&uuml;nlerinde fiyat dalgalanmasının b&uuml;y&uuml;k veri ve ileri analitik y&ouml;ntemler kullanılarak yakından takip edileceği &Uuml;r&uuml;n G&ouml;zetim Mekanizması hayata ge&ccedil;irilecektir. *** Tarımda Milli Birlik Projesi hayata ge&ccedil;irilerek tohumdan sofraya gıda değer zinciri, gıda g&uuml;venliği ve uluslararası rekabet &ouml;nceliğinde, yeniden yapılandırılacaktır. Bu kapsamda Hal Yasası &ccedil;alışmalarına destek verilecektir. *** Atıl tarım arazilerinin tarımsal &uuml;retime kazandırılması i&ccedil;in gerekli kurumsal ve hukuki altyapı oluşturulacaktır. Yeni Ekonomi Programında yer alan tarım ve gıdaya dair bu başlıklar yeni bir yaklaşım değil. Zaten uzun yıllardır tarım ve gıda sekt&ouml;r&uuml;ne y&ouml;nelik kronik sorunların &ccedil;&ouml;z&uuml;m&uuml;nde yukarıda sıralanan &ccedil;&ouml;z&uuml;m &ouml;nerileri sık sık dile getiriliyor. &Ouml;rneğin ilk maddede yer alan &ldquo;erken uyarı sistemi&rdquo;ne y&ouml;nelik a&ccedil;ıklamaların ge&ccedil;mişi 2016 yılına dayanıyor. Ekim 2016&rsquo;da d&ouml;nemin Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, Gıda ve Tarımsal &Uuml;r&uuml;n Piyasaları İzleme ve Değerlendirme Komitesi nin sekreterya g&ouml;revinin T&uuml;rkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına verildiğini hatırlatıp şu a&ccedil;ıklamayı yapmıştı: Banka &ccedil;ok g&uuml;&ccedil;l&uuml; bir ekiple gıda fiyatlarında hangi &uuml;r&uuml;nlerde arz fazlası veya a&ccedil;ığı oluşabilir, &ouml;nceden yapacağı &ccedil;alışmalarla nerede bir takım tıkanmalar var, bizi uyaracak. Erken uyarı sistemi ve uyarıya y&ouml;nelik olarak hızlı tedbir alma y&ouml;ntemiyle &ccedil;alışacağız. Yine Mehmet Şimşek, aynı tarihlerde Gıda Komitesi&rsquo;nin faaliyetleri arasında fiyatların sıkı bir g&ouml;zetim altında olacağını ifade ederek, tarım ve gıda piyasalarına y&ouml;nelik g&ouml;zetim mekanizmasının etkin şekilde &ccedil;alıştırılacağı mesajını vermişti. Zaten Haziran 2017&rsquo;de TCMB&rsquo;nin yayımladığı b&uuml;ltende de (Sayı 46), Gıda Komitesi &Ccedil;alışmaları kapsamında &ldquo;G&ouml;zetim mekanizması kurulması&rdquo; noktasına değinilmişti. Yani YEP&rsquo;te bug&uuml;n a&ccedil;ıklanan &lsquo;&Uuml;r&uuml;n G&ouml;zetim Mekanizması&rsquo; başlığı da yeni bir hadise değil. &Uuml;&ccedil;&uuml;nc&uuml; maddede yer alan &lsquo;Tarımda Milli Birlik Projesi&rsquo; ise d&ouml;nemin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk &Ccedil;elik zamanında, d&ouml;nemin başbakanı Binali Yıldırım tarafından a&ccedil;ıklanan &lsquo;Milli Tarım Projesi&rsquo; ile aynı minvalde. Hatırlayacağınız &uuml;zere Mili Tarım Projesi de Ekim 2016 tarihinde a&ccedil;ıklanmıştı. Yine Gıda Komitesi&rsquo;nin uzunca bir s&uuml;re &uuml;zerinde durduğu ve ge&ccedil;en yılın bu d&ouml;nemlerinde son aşamasına gelindiği a&ccedil;ıklanan Hal Yasası da bug&uuml;n a&ccedil;ıklanan Yeni Ekonomi Programının i&ccedil;inde yer alıyor. Hatta bundan tam bir yıl &ouml;nce medyada &ldquo;Yeni Hal Yasası ile ilgili d&uuml;ğmeye basıldı&rdquo; şeklide haberler yer almıştı. Haberlerde, yeni yasa ile birlikte mevcut hallerin sayısının azaltılacağı ve daha etkin hale getirileceği belirtilmiş, mevcut hallerde sebze-meyve haricinde balıktan &ccedil;i&ccedil;eğe kadar bir&ccedil;ok farklı tarımsal &uuml;r&uuml;n&uuml;n yer alacağı a&ccedil;ıklanmıştı. Ama bug&uuml;n geldiğimiz noktada, ge&ccedil;tiğimiz yıllarda yapılan bu a&ccedil;ıklamalarda teoriden &ouml;teye ge&ccedil;ilemediğini g&ouml;r&uuml;yoruz. Yine son maddede yer alan Atıl tarım arazilerinin tarımsal &uuml;retime kazandırılması konusu Haziran 2016 yılında g&uuml;ndeme gelmiş ve bu konuda adımlar atılacağı a&ccedil;ıklanmıştı. D&ouml;nemin Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk &Ccedil;elik in Bakanlar Kurulu nda yaptığı sunumdan yola &ccedil;ıkılarak, 3 yıl s&uuml;reyle işlenmeyen tarım arazilerinin tespit edilerek, kira geliri arazi sahiplerine ait olmak &uuml;zere kişi ya da işletmelere kiraya verileceği g&uuml;ndeme gelmişti. &Ouml;zetlemek gerekirse Yeni Ekonomi Programı&rsquo;ndaki hedefler her ne kadar kulağa hoş gelse de asıl &ouml;nemli olan bunun pratiğe yansıması. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; YEP&rsquo;te tarım ve gıda sekt&ouml;r&uuml;ne dair yeni bir şey yok. Ama umarız programa yeniden alınan ve ge&ccedil;miş d&ouml;nemde hayata ge&ccedil;irilemeyen bu adımlar artık vakit kaybetmeden uygulamaya konur. Zira tarımdaki kronik sorunlar, altından kalkması zor bir hal almaya başladı. Girdi maliyetlerindeki sert y&uuml;kseliş, planlamadan yoksun bir &uuml;retim ve pazarlama kanalarındaki sorunlarla birlikte fiyatlarda artan oynaklık, gelecek d&ouml;nemde ekonomik verileri daha da olumsuz etkileyebilir. Mevcut şartlarda tarımdaki daralmanın s&uuml;rmesi, gıda enflasyonunda y&uuml;kseliş, cari a&ccedil;ık tarafındaki artış ve istihdam tarafındaki kayıp bizi bekleyen riskler arasında yer alıyor. İrfan Donat Bloomberg HT Tarım Edit&ouml;r&uuml; idonat@bloomberght.com

Tarım, Yeni Ekonomi Programında nasıl yer aldı?

Diğer Yazılar