Kırsalın gerçekleri ve gıda enflasyonuyla mücadele

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, &ldquo;Enflasyonla Topyek&uuml;n M&uuml;cadele Programı&rdquo;nı a&ccedil;ıkladı. Enflasyonun yumuşak karnı olan gıda fiyatlarına y&ouml;nelik kararları, Bakan Albayrak&rsquo;tan &ouml;nce k&uuml;rs&uuml;ye &ccedil;ıkan Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli tek tek sıraladı. Bakan Pakdemirli, ev &ouml;devini &ldquo;&Uuml;reticiyi korumak ve t&uuml;keticiyi kollamak&rdquo; olarak &ouml;zetlerken, fiyat dalgalanmalarını minimize etmek istediklerini ve tohumdan sofraya kadar t&uuml;m zincirdeki verimsizlikleri ortadan kaldırmayı ama&ccedil;ladıklarını s&ouml;yledi. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), Tarım Kredi Kooperatifleri, Et ve S&uuml;t Kurumu (ESK) gibi kurumların piyasaları d&uuml;zenleyici bir rol&uuml; olduğunu dile getiren Pakdemirli, bu alanda devam eden ve yeni alınan kararları ş&ouml;yle &ouml;zetledi: *** ESK 13 bin noktada 29 TL&rsquo;den kıyma, 31 TL&rsquo;den kuşbaşı satıyor ve satmaya devam edecek. *** &Ccedil;aykur, 2017&rsquo;den bu yana zam yapmadı, bundan sonra da zam yapmayacak&hellip; *** Tarım Kredi Kooperatifleri aracılığıyla g&uuml;brede y&uuml;zde 15&rsquo;e varan indirimin ardından G&uuml;bretaş ile yeniden konuştuk. Bug&uuml;nden ge&ccedil;erli olmak &uuml;zere 35 &ccedil;eşit sıvı ve toz g&uuml;brede y&uuml;zde 10 indirim olacak. *** Bug&uuml;nden ge&ccedil;erli olmak &uuml;zere Tarkim A.Ş. 30 &ccedil;eşit bitki koruma &uuml;r&uuml;n&uuml;nde y&uuml;zde 10&rsquo;a varan bir indirim olacak. *** Yem Sanayicileri Birliği ile g&ouml;r&uuml;şme sonucu karma hayvan yemlerine y&ouml;nelik yapılan &ccedil;alışma ile piyasa fiyatlarının yaklaşık y&uuml;zde 10 altında &ccedil;ift&ccedil;ilere kesif yem sağlanacak. *** Tarım Kredi Kooperatifleri olarak ithal &uuml;r&uuml;nlerde yapılmış olan d&ouml;viz cinsinden t&uuml;m s&ouml;zleşmeler T&uuml;rk Lirasına &ccedil;evrildi. *** Yılsonuna kadar da Bereket Sigorta, Tarım Kredi Kooperatiflerinin &ccedil;ift&ccedil;i ortaklarına y&ouml;nelik olarak kasko, konut, işyeri, &ccedil;iftlik ve diğer geleneksel tarım sigorta primlerine bug&uuml;nden itibaren ilave y&uuml;zde 10 indirime uygulayacak. *** İMECE Plastik Tarım &Uuml;r&uuml;nleri A.Ş. sulama &uuml;r&uuml;nlerinde y&uuml;zde 11 indirim yapacak. *** TMO olarak piyasadaki perakende fiyatların y&uuml;zde 20-40 altında pirin&ccedil; &ccedil;eşitleri satılmaya devam edecek. Toptancılar veya son t&uuml;keticiler TMO&rsquo;un satış noktalarından bu &uuml;r&uuml;nleri alma imkanları olacak. *** ESK&rsquo;da &uuml;retilen 10 kalem &uuml;r&uuml;nde bug&uuml;nden itibaren ge&ccedil;erli y&uuml;zde 10 indirim yapıldı. *** Atat&uuml;rk Orman &Ccedil;iftliği (AO&Ccedil;) 14 kalem &uuml;r&uuml;nde bug&uuml;nden ge&ccedil;erli olmak &uuml;zere y&uuml;zde 10 indirim yaptı. *** Bakan Pakdemirli, t&uuml;m zincir mağazaların y&ouml;neticileriyle yapılan g&ouml;r&uuml;şmeler neticesinde 50 kadar &uuml;r&uuml;nde 2 ay boyunca y&uuml;zde 10 indirime gitme kararı alındığını s&ouml;yledi. Arz g&uuml;venliğini sağlamak ve enflasyonu engellemek i&ccedil;in arpa ve buğdaya verilen 5 kuruşluk teşvikin 10 kuruşa &ccedil;ıkarıldığını hatırlatan Pakdemirli, bu alanda ekimlerin ve &uuml;retimin artmasını beklediklerini s&ouml;yledi. &ldquo;T&Uuml;RKİYE&rsquo;DE EKONOMİK KRİZ YOK&rdquo; Piyasaların reg&uuml;lasyonu konusunda &ouml;nemli bir bilin&ccedil; oluşturduklarını ifade eden Pakdemirli, &ldquo;Fırsat&ccedil;ının, stok&ccedil;unun elini vatandaşın cebine atmasına m&uuml;saade etmiyoruz ve bundan sonra da etmeyeceğiz&rdquo; dedi. Pakdemirli, &ldquo;T&uuml;rkiye&rsquo;de bana g&ouml;re ekonomik bir kriz yok, ekonomiyle ilgili bir manip&uuml;lasyon var&rdquo; yorumunda bulundu. Pakdemirli, tarımla ilgili olarak &ccedil;ok &ouml;nemli yabancı yatırımcılarla g&ouml;r&uuml;şt&uuml;klerini s&ouml;yledi. Pakdemirli, &ldquo;Yurtdışı bizi &ccedil;ok iyi g&ouml;r&uuml;yor, bize g&uuml;veniyor, bir sorun yok. Bizim yatırımcı &ccedil;ekmemiz lazım&rdquo; diye konuştu. KIRSALIN GER&Ccedil;EKLERİ&hellip; Şimdi gelelim yukarıda a&ccedil;ıklanan karar ve atılan adımların kırsaldaki karşılığına&hellip; &Ccedil;&uuml;nk&uuml; bu politikaları kırsalın ger&ccedil;ekleriyle değerlendirmek gerekiyor. Her ne kadar g&uuml;bre, ila&ccedil; ve yem de y&uuml;zde 10-15&rsquo;e varan indirimler a&ccedil;ıklansa da s&ouml;z konusu girdilerin son 1 yıldaki fiyat artışları bunun &ccedil;ok &ccedil;ok &uuml;zerinde. Bunu biz değil ESK verileri s&ouml;yl&uuml;yor. Yemde y&uuml;zde 10 indirimden bahsedilse de ESK verilerine g&ouml;re son 1 yılda besi yemi fiyatı y&uuml;zde 50 artarken, s&uuml;t yemi fiyatındaki artış y&uuml;zde 56 seviyesinde. G&uuml;bre tarafında ise tablo daha da k&ouml;t&uuml;. G&uuml;brede &ouml;nce y&uuml;zde 15&rsquo;e varan indirim, ardından y&uuml;zde 10 ek indirim a&ccedil;ıklamasına karşın yine ESK verilerine g&ouml;re DAP g&uuml;bre fiyatındaki artış son 1 yılda y&uuml;zde 102&rsquo;yi aşarken, &Uuml;RE g&uuml;bre tarafındaki y&uuml;kseliş y&uuml;zde 100 seviyesinde. Zirai ila&ccedil;ta y&uuml;zde 10&rsquo;a varan indirimden bahsediliyor ama yılbaşından bu yana zirai ila&ccedil; fiyatlarındaki artış &ccedil;eşidine g&ouml;re değişmekle birlikte y&uuml;zde 30-60 arasında seyrediyor. &ldquo;Enflasyonla Topyek&uuml;n M&uuml;cadele Programı&rdquo; a&ccedil;ıklandıktan sonra bitkisel &uuml;retimden hayvancılığa kadar sekt&ouml;r&uuml;n paydaşlarıyla bir dizi g&ouml;r&uuml;şme yaptık. Hepsinin ortak g&ouml;r&uuml;ş&uuml;, mevcut tabloda &ccedil;ift&ccedil;inin bug&uuml;nk&uuml; maliyetlerini &ouml;nemli derecede aşağı &ccedil;ekecek bir durum s&ouml;z konusu değil. Atılan kısıtlı adımlarla T&uuml;rkiye&rsquo;de bu şekilde tarımsal &uuml;retimin artmasının m&uuml;mk&uuml;n olmadığı g&ouml;r&uuml;ş&uuml;ndeler. Bir&ccedil;ok &uuml;retici bu şartlarda b&uuml;y&uuml;mek bir yana, mevcudu koruma &ccedil;abası i&ccedil;inde olduğunu s&ouml;yl&uuml;yor. Hatta aralarında k&uuml;&ccedil;&uuml;lmeye gidenlerin sayısı hi&ccedil; de az değil. &ldquo;Maliyeti nasıl &ccedil;ıkartırız&rdquo; &ccedil;abası i&ccedil;inde olduklarını kaydeden &uuml;reticilerin şikayet ettiği nokta şu: &ldquo;Tarımda ne girdileri alırken fiyatlarda s&ouml;z sahibiyiz, ne de &uuml;r&uuml;n&uuml;m&uuml;z&uuml; satarken s&ouml;z sahibiyiz. Aldığımız &uuml;r&uuml;nlerin fiyatını satıcı, sattığımız &uuml;r&uuml;nlerin fiyatını ise alıcı belirliyor. Arada sıkıştırılan hep &ccedil;ift&ccedil;i oluyor.&rdquo; &Ccedil;iftliklerin boşalmaya başladığını, yavaş yavaş satılığa &ccedil;ıkarıldığını ve el değiştirdiğini hatırlatan &uuml;reticiler, &ccedil;ift&ccedil;inin borcunu d&ouml;nd&uuml;remediğini dile getiriyor. Kesime giden hayvanlara dikkat &ccedil;eken &ccedil;ift&ccedil;iler, b&uuml;y&uuml;kbaş tarafında kesimhanelerde ucuz olduğu i&ccedil;in inek kesildiğini, danaların kesilmediğini belirtiyor. Yoğun şekilde ana&ccedil; hayvanlar kesildiği i&ccedil;in &uuml;reticilere kesim i&ccedil;in 3-4 hafta sonrasına randevular verildiği gelen bilgiler arasında. Bu da &ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki d&ouml;nemde ana&ccedil; hayvan materyali a&ccedil;ısından &ccedil;ok ciddi bir sıkıntının temel işareti. Hem s&uuml;t ve s&uuml;t &uuml;r&uuml;nleri hem de kırmızı et tarafında bizi olduk&ccedil;a sıkıntılı bir s&uuml;re&ccedil; bekliyor. Keza g&uuml;bre, ila&ccedil; gibi girdilerdeki sınırlı indirimin yeni sezonda &ccedil;ift&ccedil;inin bitkisel &uuml;retimini de olumsuz etkileyeceği aşikar. Hububat başta olmak &uuml;zere pek &ccedil;ok &uuml;r&uuml;n&uuml;n &uuml;retiminde, verim ve kalitesinde kayıp yaşanacaktır. Bu da hem bitkisel hem de hayvansal &uuml;r&uuml;nlerde y&uuml;ksek gıda enflasyonu sarmalı yaratacaktır. Konuştuğumuz bazı &uuml;reticiler bize şu c&uuml;mleyi kuruyor: &ldquo;Para kazanma derdinde değiliz, ayakta kalma m&uuml;cadelesi veriyoruz.&rdquo; Kısacası kırsaldaki ger&ccedil;eklerle Ankara ve İstanbul&rsquo;un algısı arasında &ouml;nemli farklar olduğu belli. Atılan adımların iyi niyetli olduğundan ş&uuml;phe yok ama mevcut şartlarda &ccedil;ok fazla işe yarayacağını s&ouml;ylemek ger&ccedil;ek&ccedil;i olmaz. Umarız yanılırız&hellip; İrfan Donat Bloomberg HT Tarım Edit&ouml;r&uuml; idonat@bloomberght.com

Kırsalın gerçekleri ve gıda enflasyonuyla mücadele

Diğer Yazılar