UHK uyardı: Çiftçi buğday üretiminden kaçıyor

Ulusal Hububat Konseyi (UHK) &ldquo;2018 Hububat Sekt&ouml;rel Değerlendirme Paneli Sonu&ccedil; Raporu&rdquo;nu yayımladı. &Uuml;retimden ithalata kadar sekt&ouml;rdeki gelişmelerin değerlendirildiği raporda T&uuml;rkiye a&ccedil;ısından stratejik &ouml;nemdeki buğdayda &ccedil;ift&ccedil;inin &uuml;retimden ka&ccedil;ışının devam ettiğine dikkat &ccedil;ekildi. Raporda, bundan 10-12 yıl &ouml;nce 9 milyon hektar olan buğday ekim alanının bug&uuml;n 7.2 milyon hektara d&uuml;şmesinin &uuml;retimin s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilirliği ve arz g&uuml;venliği a&ccedil;ısından riskler oluşturduğuna vurgu yapıldı. S&ouml;z konusu riskleri bertaraf etmede Toprak Mahsulleri Ofisi&rsquo;nin (TMO) fiyat belirleme ve a&ccedil;ıklama zamanları ile ithalat zamanlamasının &uuml;reticinin buğday ekimine devamı a&ccedil;ısından hayati &ouml;nem taşıdığı belirtildi. TMO&rsquo;nun &uuml;retici, t&uuml;ketici, t&uuml;ccar, sanayici a&ccedil;ısından dengeleri sağlayan hububat başta olmak &uuml;zere farklı &uuml;r&uuml;nlerde piyasayı reg&uuml;le edici &ouml;nemli bir rol &uuml;stlendiğine dikkat &ccedil;ekilen raporda, bunu da elindeki farklı enstr&uuml;manlarla yerine getirmeye &ccedil;alıştığı ve belirli &ouml;l&ccedil;&uuml;de de başarılı olduğu kaydedildi. Ancak raporda bununla birlikte i&ccedil;inde bulunduğumuz yıl başta olmak &uuml;zere bazı yıllarda t&uuml;keticiyi koruma baskısı sebebiyle TMO&rsquo;nun &uuml;retimi zorlayıcı bazı kararlar aldığına da dikkat &ccedil;ekildi. Raporda, &ldquo;&Uuml;retimi zorlayan ve &ouml;zellikle buğday ekiminden uzaklaştıran uygulamalar arasında; zamansız fiyat a&ccedil;ıklaması, fiyatın beklenenin altında olması, zamansız ithalat kararları, buğdayın kasası olarak tanımlanan kurumun yeterli stok bulundurmaması gibi hususlar sıralanabilir&rdquo; denildi. TMO&rsquo;YA &Ouml;NERİLER Buğday &uuml;retiminden ka&ccedil;ışın engellenmesi i&ccedil;in TMO&rsquo;ya tavsiyelerin de yer aldığı raporda, şu &ouml;nerilere yer verildi: *** Ekim başlamadan ger&ccedil;ek&ccedil;i fiyat a&ccedil;ıklanması/şu anki politikalar devam edecek ise; ger&ccedil;ek&ccedil;i bir fiyat belirlenip, bunun a&ccedil;ıklanması ve destekleme alımları ancak serbest piyasa fiyatları bu değere yaklaştığı veya altına d&uuml;şme eğilimi g&ouml;sterdiği zamana bırakılmalıdır. *** Fiyat belirlenirken, mutlaka UHK ve diğer meslek teşekk&uuml;llerinin g&ouml;r&uuml;şlerine başvurulmalıdır. *** İthalat kararı a&ccedil;ıklamaları hasada yakın ve hemen hasat sonrası yapıldığında, serbest piyasadaki fiyatları aşağıya doğru &ccedil;ektiğinden, bunun zamanı konusunda Ulusal Hububat Konseyi (UHK) ve diğer meslek teşekk&uuml;lleri ile mutabakat sağlanması yoluna gidilmesi/sadece t&uuml;keticiyi koruma baskısı altında bu kararların alınmaması gerekmektedir. *** TMO&rsquo;nun d&uuml;nyanın başlıca buğday &uuml;reten diğer &uuml;lke &ouml;rneklerinde olduğu gibi, yeterli stok bulundurması &ouml;nem arz etmektedir. Ancak bu stokun &ouml;ncelikle yerli &uuml;retimden karşılanması yoluna gidilmelidir. BUĞDAY DESTEKLEMESİ YETERSİZ Buğdaya verilen ve yıllardır aynı kalan 5 kuruşluk desteğin 10 kuruşa &ccedil;ıkarılmasının olumlu karşılandığı raporda, destekleme rakamının mevcut &uuml;retim şartlarında yeterli olmadığının da altı &ccedil;izildi. Buğday desteğinin kilogram başına en az 20 kuruşa y&uuml;kseltilmesinin tavsiye edildiği raporda, &ldquo;Ayrıca yağışa dayalı, kuru tarım koşullarında (nadas-iki yılda bir &uuml;r&uuml;n alınması) &uuml;retim yapan Orta Anadolu, Doğu Anadolu ve Ge&ccedil;it B&ouml;lgelerinin bu alanlarında &uuml;r&uuml;n desteği yanında alan desteği de verilmesi (fındık ve diğer bazı &uuml;r&uuml;nlerde olduğu gibi) ya da verilen &uuml;r&uuml;n desteğinin 2 katına &ccedil;ıkartılması dezavantajlı olan bu b&ouml;lgelerde buğday &uuml;retiminin s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilirliği a&ccedil;ısından hayati &ouml;neme sahiptir&rdquo; ifadelerine yer verildi. MAZOTTA &Ouml;TV KALDIRILSIN UHK&rsquo;nın raporunda dikkat &ccedil;ekilen bir diğer &ouml;nemli nokta da maliyetler. Artan d&ouml;viz kurlarına bağlı olarak &uuml;retim maliyetlerindeki y&uuml;kselişe dikkat &ccedil;eken UHK, maliyetlerde en b&uuml;y&uuml;k payı alan tarımsal motorinde &Ouml;TV&rsquo;nin kaldırılmasının g&uuml;ndeme alınmasını &ouml;nerdi. Bir diğer sorun da destekleme &ouml;demelerine ilişkin. Tarım desteklemelerinde 1 Ocak&rsquo;ın baz alınması ve desteklerin tarımsal &uuml;retim s&uuml;re&ccedil;leri ile uyumsuz olarak ge&ccedil; &ouml;denmesinin girdi temini ve kullanımındaki sorunları da beraberinde getirdiğine dikkat &ccedil;ekilen raporda, şu &ouml;nerilere yer verildi: *** Tarım destekleme takviminin 1 Ocak yerine, 1 Ekim olarak yeniden belirlenmesi, desteğin tarımsal &uuml;retim s&uuml;re&ccedil;leri ile uyumuna &ouml;nemli katkı sağlayacaktır. *** Tarımsal desteklerin &ouml;nceden verilmesi/ya da en kısa s&uuml;rede &ouml;denmesi, faydalılık ve desteklerin &uuml;retime yansıması a&ccedil;ısından &ouml;nem arz etmektedir. *** Havza bazlı destekleme modelinin &ouml;n&uuml;ndeki engeller kaldırılmalıdır. Uluslararası piyasalardan da kaynaklanan ekonomik sorunlar sebebiyle girdi fiyatlarının y&uuml;kselmesinin &uuml;retici finansmanını &ccedil;ok daha &ouml;nemli hale getirdiği beliritlen raporda, &uuml;retici birlik ve kooperatiflerinin (Tarım Kredi Kooperatifleri, Pancar Ekicileri Kooperatifleri gibi) &uuml;ye &uuml;reticilerine girdi temini uygulamalarında daha etkin olması ve Ziraat Bankasının bu konuda &uuml;stlendiği rol&uuml;n daha kolaylaştırıcı ve etkin olması istendi. TOPRAKLAR ZAYIF Raporda tarım topraklarımızın zayıf yapısına da dikkat &ccedil;ekildi. Verimliliğin &ouml;n&uuml;ndeki en &ouml;nemli engellerden birisinin toprakların organik madde yetersizliği olduğuna vurgu yapılan raporda, &ldquo;Bu, diğer tarla bitkilerinde olduğu gibi buğdayda da verimliliği kısıtlayarak, aşırı girdi kullanımına bağlı maliyetlerin y&uuml;kselmesine neden olmaktadır. Bu sorunun; kamu, &ouml;zel sekt&ouml;r, sivil toplum &ouml;rg&uuml;tleri ve diğer t&uuml;m ilgili kurum ve kuruluşların dahil olacağı &ldquo;Organik Madde Seferberliği&rdquo; ile &ccedil;&ouml;z&uuml;me kavuşturulabileceği değerlendirilmiştir&rdquo; denildi. T&Uuml;KETİCİYİ KORUMANIN YOLU &Uuml;RETİCİYİ KORUMAKTAN GE&Ccedil;ER T&uuml;keticiyi korumanın yolunun &uuml;reticiyi korumaktan ge&ccedil;tiğine değinilen raporda, arz g&uuml;venliğinin olmadığı bir ortamda t&uuml;keticinin korunmasından ve gıda g&uuml;veliğinden bahsedilemeyeceğinin altı &ccedil;izildi. Ekmekte d&uuml;ş&uuml;k fiyat ısrarı ve bunun psikolojik baskısı sonucu buğday fiyatlarının d&uuml;ş&uuml;k kaldığına vurgu yapılan raporda, bu durumunda şu olumsuzlukları beraberinde getirdiği belirtildi: *** Buğdayda ekonomik &uuml;retim ortamının zorlanması sonucu, buğday ekim alanlarında g&ouml;r&uuml;len d&uuml;ş&uuml;ş, gıda g&uuml;venliği a&ccedil;ısından &ouml;nemli riskler oluşturmaktadır. *** Sekt&ouml;rlerin kar etmede zorlanması, g&uuml;venilir gıda &uuml;retimi a&ccedil;ısından risk oluşturacak y&ouml;ntemlere y&ouml;nelimi artırmaktadır. Ekmek ve diğer buğdaya dayalı &uuml;r&uuml;nlerde kalite d&uuml;ş&uuml;kl&uuml;ğ&uuml; ve sağlıklı beslenme a&ccedil;ısından riskleri de beraberinde getirmektedir. Gıda g&uuml;vencesinin her ge&ccedil;en g&uuml;n daha kritik hale geldiği bir s&uuml;re&ccedil;te UHK&rsquo;nın raporunda hububat &uuml;retimimizin gelecek yıllara dair &uuml;retim seyrine y&ouml;nelik &ouml;nemli tespit ve uyarılar yer alıyor. Umarız dikkate alınır. İrfan Donat Bloomberg HT Tarım Edit&ouml;r&uuml; idonat@bloomberght.com

UHK uyardı: Çiftçi buğday üretiminden kaçıyor

Diğer Yazılar