Tarımda Milli Birlik Projesi

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Yeni Ekonomi Programı Yapısal D&ouml;n&uuml;ş&uuml;m Adımları 2019 başlığıyla &lsquo;reform paketi&rsquo;ni a&ccedil;ıkladı. Reform paketinde tarım ve gıda sekt&ouml;r&uuml;ne dair başlıklar da var. Bakan Albayrak, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından &ccedil;alışılan başlıkların Mayıs ayında kamuoyuna a&ccedil;ıklanacağını s&ouml;yleyerek, ilk etapta ana hatlarıyla bazı bilgiler paylaştı. Gelin isterseniz &ouml;nce Bakan Albayrak&rsquo;ın a&ccedil;ıklamalarına kısaca g&ouml;z atalım, sonra da s&ouml;z konusu a&ccedil;ıklamaları yorumlamaya &ccedil;alışalım. &ldquo;TARIMDA MİLLİ BİRLİK PROJESİ&rdquo; Gıda enflasyonu ile m&uuml;cadele i&ccedil;in en &ouml;nemli yapısal reformun &ldquo;Tarımda Milli Birlik Projesi&rdquo; olacağını s&ouml;yleyen Albayrak, b&ouml;lge ve &uuml;r&uuml;n bazında bir makro arz, talep ve ticari planlama s&uuml;recinin kurumsal alt yapılarının tesis edileceğini kaydetti. Sahada operasyonel yetkinliği kooperatif yapısının merkezde olduğu g&uuml;&ccedil;l&uuml; kurumsal alt yapılarla sağlayacaklarını ifade eden Albayrak, &ldquo;Bu kurumsal altyapı &uuml;r&uuml;n ve b&ouml;lge bazında s&ouml;zleşmeli tarımın yaygınlaştırılmasını sağlayacak&rdquo; dedi. A&ccedil;ıklamalar sırasında, 2,5 yıl &ouml;nce d&ouml;nemin Tarım Bakanı Faruk &Ccedil;elik &ouml;nc&uuml;l&uuml;ğ&uuml;nde d&ouml;nemin Başbakanı Binali Yıldırım tarafından a&ccedil;ıklanan &ldquo;Milli Tarım Projesi&rdquo;nin biraz revize edilerek &ldquo;Tarımda Milli Birlik Projesi&rdquo; şeklinde karşımıza geldiği hissi uyandı. Kelimelerin yeri değişse de i&ccedil;erik ve kapsam &ccedil;ok benzer. Keşke 2,5 yıl &ouml;nce a&ccedil;ıklanan ve kırsalda değişim yaratabilecek o proje daha sonra rafa kaldırılmasa ve hemen uygulamaya konulabilseydi. Bizim a&ccedil;ımızdan yarattığı his, aynı projenin raftan indirilerek, &uuml;zerinde biraz &ccedil;alışılıp yeniden a&ccedil;ıklandığı y&ouml;n&uuml;nde oldu. SERA A.Ş. Bir diğer adımın Sera A.Ş. olduğunu ifade eden Albayrak, &ldquo;&Ouml;zellikle mevsimsel dalgalanmalarla enflasyonla m&uuml;cadelede &ouml;nemli yer tutan taze meyve sebze pazarında dengeleyici unsur olması amacıyla Tarım Kredi Kooperatifi ortaklığıyla Sera A.Ş kurulacak. Sera A.Ş b&uuml;nyesinde 2019 yılında ilk etapta 2 bin hektar teknolojik sera inşa edilecek. Orta vadede 5 bin hektar &uuml;retim alanına ulaşılırken, uzun vadede &ouml;rt&uuml; altı sebze &uuml;retiminin y&uuml;zde 25&rsquo;inin karşılanması hedeflenecek&rdquo; a&ccedil;ıklamasında bulundu. RAKAMLARDA SEHVEN HATA OLABİLİR Mİ? İklim değişikliği risklerini arttığı, arzda dalgalanmaların yaşandığı d&ouml;nemde modern sera yatırımı yaş meyve sebzenin arz ve fiyat istikrarı a&ccedil;ısından &ouml;nemli bir konu. Ama Bakan Albayrak&rsquo;ın sanırız ya dili s&uuml;r&ccedil;t&uuml; ya da kendisine verilen rakamlarda sehven bir hata s&ouml;z konusu. Zira T&uuml;rkiye&rsquo;nin toplam sera alanı 750 bin dekar civarında iken bunun sadece y&uuml;zde 2&rsquo;sine denk gelen yaklaşık 13-15 bin dekarlık kısmı modern sera olarak karşımıza &ccedil;ıkıyor. Yapılan a&ccedil;ıklamada Sera A.Ş b&uuml;nyesinde 2019 yılında ilk etapta 2 bin hektar teknolojik sera inşa edileceği belirtiliyor ki bu da 20 bin dekar anlamına geliyor. SERKONDER Başkanı Halil Kozan, ge&ccedil;tiğimiz aylarda Tarım-Analiz programında modern sera yatırım maliyetleriyle ilgili bazı rakamlar paylaşmıştı. Bug&uuml;nk&uuml; şartlarda anahtar teslim kurulum maliyeti dekar başına 50 bin Euro seviyesinde olan modern seranın 20 bin d&ouml;n&uuml;ml&uuml;k kurulum maliyeti kabaca 1 milyar Euro&rsquo;ya denk geliyor. 3-5 yıl gibi bir vadede rahatlıkla yapılabilecek bu yatırımın yaklaşık 8 ay gibi kısa bir s&uuml;rede ger&ccedil;ekleştirileceğinin a&ccedil;ıklanması bize olduk&ccedil;a iddialı geldi. Bu konuyla ilgili detayları da Mayıs ta &ouml;ğreneceğiz. K&Uuml;&Ccedil;&Uuml;KBAŞTA 4 YILDA 100 BİN BAŞ HEDEFİ Bakan Albayrak&rsquo;ın değindiği bir diğer başlık ise k&uuml;&ccedil;&uuml;kbaş hayvancılık tarafında. &ldquo;&Uuml;lkemiz coğrafi ger&ccedil;eklerine uygun şekilde kırmızı et fiyat istikrarını k&uuml;&ccedil;&uuml;kbaş hayvancılık hamlesi ile destekleyeceğiz&rdquo; diyen Albayrak, ihracat kapasitesi, yerli yem ve coğrafi şartlara uygunluk gibi &ouml;zellikleri dikkate aldığımızda, k&uuml;&ccedil;&uuml;kbaş hayvancılıkta potansiyelin gerisinde olunduğunu kaydetti. Albayrak, verilecek desteklerle 47 milyon olan k&uuml;&ccedil;&uuml;kbaş hayvan varlığının 4 yıl i&ccedil;inde 100 milyona y&uuml;kseltileceğini dile getirdi. KURGUNUN DİĞER KISIMLARI DA PLANLANDI MI? K&uuml;&ccedil;&uuml;kbaş hayvan varlığımızı artıralım, bunu zaten her fırsatta dile getiriyoruz. Zira toplam kırmızı et &uuml;retiminde bir zamanlar y&uuml;zde 35 paya sahip olan k&uuml;&ccedil;&uuml;kbaş etinin oranı şimdilerde y&uuml;zde 10-11 seviyelerine kadar gerilemiş durumda. Kırmızı et fiyatlarındaki oynaklığı azaltmak ve istikrar sağlamak adına k&uuml;&ccedil;&uuml;kbaş hayvancılık sigorta niteliğinde. 4 yıl gibi kısa bir s&uuml;rede k&uuml;&ccedil;&uuml;kbaş varlığımızı iki katına &ccedil;ıkarak proje ger&ccedil;ekten merak uyandırıcı. 100 milyon hedefine mevcut &uuml;reticilerin &ouml;l&ccedil;eğini b&uuml;y&uuml;terek mi ulaşmak hedefleniyor, yoksa yeni yatırımcılarla mı? Merak ettiğimiz diğer nokta ise bu hayvanları besleyecek altyapımız ne durumda? Bununla ilgili de &ccedil;alışma var mı? Bug&uuml;n hayvancılıkta en b&uuml;y&uuml;k maliyetlerin başında gelen yem hammaddesi tarafında yaklaşık y&uuml;zde 55-60 seviyesinde ithalata bağımlıyız. Kaba yem tarafında da &ouml;nemli bir a&ccedil;ık s&ouml;z konusu. Nicelik ve nitelik a&ccedil;ısından ciddi bir kayba uğrayan meralarda ıslah &ccedil;alışmaları yeterli seviyede ve etkinlikte yapılamıyor. &Uuml;reticilerin meralardan faydalanma oranı &ccedil;ok d&uuml;ş&uuml;k. K&uuml;&ccedil;&uuml;kbaş hayvan varlığında artış hedeflenirken konunun bu boyutları da kurgulandı mı? HAL YASASI VE GIDA REG&Uuml;LASYONU Reform paketinde yer alan bir diğer başlık da son 2-3 yıldır g&uuml;ndemden d&uuml;şmeyen yeni hal yasası ve reg&uuml;lasyonlarla ilgili. Hal yasası kapsamında &uuml;retici kooperatiflerinin haller i&ccedil;erisindeki payının artırılmasının hedeflendiğini kaydeden Albayrak, toptan, perakende ve lojistik alanlarında daha rekabet&ccedil;i bir yapının oluşturulmasını sağlama s&ouml;z&uuml; verdi. Albayrak, &ldquo;Bu kapsamda tarladan sofraya daha kısa, daha etkin, daha rekabet&ccedil;i ve daha denetlenebilir bir değer zinciri oluşturacağız. Ayrıca, &uuml;retimde rekabeti, toptan, perakende ve lojistikte denetim ve g&ouml;zetimi sağlayacak bir reg&uuml;lasyon &ccedil;er&ccedil;evesi de devreye alacağız&rdquo; dedi. Bu konuyla ilgili sık&ccedil;a yazdık, &ccedil;izdik. Burada yeniden tekrar etmeyelim, merak edenler bu konuyla ilgili &ouml;nceki yazılarımızı internetten bulup okuyabilir. SEKT&Ouml;R TEMSİLCİLERİ NE DİYOR? Reform paketinde yer alan tarımla ilgili a&ccedil;ıklamalara sekt&ouml;r temsilcileri de farklı yorumlarda bulundu. Adana &Ccedil;ift&ccedil;iler Birliği Başkanı Mutlu Doğru, &ldquo;Bizim &ccedil;ift&ccedil;i olarak a&ccedil;ıklanan reform paketinden anladığımız satır başları ş&ouml;yle&rdquo; diyerek maddeler halinde şu &ouml;zeti yaptı: *** B&uuml;y&uuml;kbaşa destek verilip sıfır faizle işletmeler kuruldu, şimdi k&uuml;&ccedil;&uuml;kbaşa d&ouml;n&uuml;ş s&ouml;z konusu. *** Olmayan kooperatiflere destek a&ccedil;ıklandı. *** Milli Tarım Projesi, Tarımda Milli Birlik Projesi oldu. *** Kooperatif&ccedil;ilikte başarısız olan kuruma, Sera A.Ş. kurdurarak &uuml;retim ve pazarlamaya da el atılacağı anlaşılıyor. Tarımda reform i&ccedil;in &ouml;nce girdi maliyetlerini d&uuml;ş&uuml;rmede başarılı olunmalı. Ankara &Uuml;niversitesi Ziraat Fak&uuml;ltesi Tarım Ekonomisi B&ouml;l&uuml;m&uuml; &Ouml;ğretim &Uuml;yesi Prof. Dr. B&uuml;lent G&uuml;l&ccedil;ubuk ise reform paketinde tarımla ilgili yer alan başlıklar i&ccedil;in, &ldquo;İnsana dokunmayan, kırsalda b&uuml;t&uuml;nc&uuml;l kalkınmayı g&ouml;z ardı eden, tabana dayalı &uuml;retici &ouml;rg&uuml;tlenmesini &ouml;nceliklendirmeyen, &uuml;retim i&ccedil;in yatırım desteklerini kapsamayan reformlarla tarımın sorunları &ccedil;&ouml;z&uuml;lebilir mi? Umut olur ama kalıcı &ccedil;&ouml;z&uuml;m vermez&rdquo; yorumunda bulundu. Tarım- Analiz programına konuk olan T&uuml;m S&uuml;t, Et ve Damızlık Sığır Yetiştiricileri Derneği (T&Uuml;SEDAD) Başkanı Sencer Solakoğlu ise &lsquo;Tarımda Milli Birlik Projesi&rsquo;nin daha &ouml;nce de &lsquo;Milli Tarım Projesi&rsquo; adı altında denendiğini hatırlatarak, &ldquo;İşi bilen, liyakat sahibi kadrolarla bu projelerin temellerinin sağlam oluşturulması &ccedil;ok &ouml;nemli. Sadece temennilerle yola &ccedil;ıkıldığında mevcut durumdaki problemleri yaşamaya devam ederiz&rdquo; dedi. Tarımda en temel problemin verimlilik tarafında yaşandığını kaydeden Solakoğlu, &ldquo;100 milyon k&uuml;&ccedil;&uuml;kbaş projesi gibi b&uuml;y&uuml;k projelerde, hedeflerde k&acirc;rlılık esas alınmalı. Mesela T&uuml;rkiye&rsquo;de koyun başına et verimi 16 kilogram iken bu oran Malezya&rsquo;da 50 kilogram, Polonya&rsquo;da 34 kilogram, İran&rsquo;da 30 kilogram seviyelerinde. Dolayısıyla hayvan varlığı kadar o varlığın niteliği, kalitesi ve verimini de artırmak zorundasınız. Aksi takdirde hayvan sayısını tek başına artırmak &ccedil;ok anlamlı değil&rdquo; ifadelerini kullandı. Solakoğlu, tarımda reformu konuşurken ithalata bağımlı tarımsal &uuml;retimde kırılganlıkların giderilmesi gerektiğinin altını &ccedil;izdi. Tarım ve Orman Bakanlığı&rsquo;nın mayıs ayında reform paketinin detaylarını a&ccedil;ıklaması bekleniyor. İzleyip g&ouml;receğiz. Detaylar geldik&ccedil;e sizlerle paylaşmaya devam edeceğiz. İrfan Donat Bloomberg HT Tarım Edit&ouml;r&uuml; idonat@bloomberght.com

Tarımda Milli Birlik Projesi

Diğer Yazılar