Tarımda niyet ile politika uyuşmuyor

Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve B&uuml;t&ccedil;e Başkanlığı tarafından hazırlanan &ldquo;2020 Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı&rdquo; onaylandı. Resmi Gazete&rsquo;nin 4 Kasım 2019 tarihli m&uuml;kerrer sayısında yayımlanan 403 sayfalık programda &ldquo;Tarım ve Gıda&rdquo; başlığı altındaki b&ouml;l&uuml;mlere g&ouml;z attık. Tarımın bu yılki performansına dair &ouml;ng&ouml;r&uuml; ve beklentilerin paylaşıldığı programda, sık sık farklı raporda g&ouml;rmeye alıştığımız kronik sorunlara dair tespit ve &ccedil;&ouml;z&uuml;m &ouml;nerileri benzer şekilde yine programa konulmuş. O y&uuml;zden &ccedil;ok fazla tekrara ka&ccedil;madan g&ouml;z&uuml;m&uuml;ze &ccedil;arpan &ouml;nemli noktaları sizlerle de paylaşmak istedik. 2018 yılında tarım sekt&ouml;r&uuml;n&uuml;n y&uuml;zde 1,9 b&uuml;y&uuml;d&uuml;ğ&uuml; hatırlatılan programda, 2019 yılında tarım sekt&ouml;r&uuml;n&uuml;n b&uuml;y&uuml;me oranı y&uuml;zde 2,2 olarak &ouml;ng&ouml;r&uuml;l&uuml;yor. Tarımsal katma değerin GSYH i&ccedil;indeki ağırlığının 2018 yılında y&uuml;zde 5,8 seviyesine gerilediği hatırlatılan programda, 2019 yılında s&ouml;z konusu oranın y&uuml;zde 6,1&rsquo;e y&uuml;kseleceği tahmin ediliyor. Tarım sekt&ouml;r&uuml;nde &ccedil;alışanların toplam istihdam i&ccedil;indeki payının 2018&rsquo;de y&uuml;zde 18,4&rsquo;e gerileyerek 5,3 milyon kişiye d&uuml;şt&uuml;ğ&uuml; belirtilen programda, s&ouml;z konusu oranının 2019 yılında y&uuml;zde 17,9&rsquo;a gerileceği bekleniyor. 2018 yılında tarım ve gıda &uuml;r&uuml;nlerindeki ithalatın &ouml;nceki yıl ile aynı kalarak yaklaşık 14 milyar dolar olarak ger&ccedil;ekleştiği ve ihracatın da y&uuml;zde 4,8 artarak 17,2 milyar dolar olduğu kaydedilen programda, 2019 yılı i&ccedil;in ise &ldquo;Mevcut koşullar dikkate alındığında tarım ve gıda &uuml;r&uuml;nleri ihracat ve ithalatında 2019 yılı sonunda, bir &ouml;nceki yıla g&ouml;re azalış kaydedileceği tahmin edilmektedir&rdquo; deniliyor. 8 YILDA 1,2 MİLYON HEKTAR TARIM ARAZİSİNİ KAYBETTİK T&uuml;rkiye&rsquo;nin tarım arazisi varlığı 2010 yılında 24,4 milyon hektar iken 2018 yılında 23,2 milyon hektara gerilemiş. Yani son 8 yılda 1,2 milyon hektar tarım arazimizi kaybetmişiz. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından toplulaştırılan tarım arazilerinin 2018 yılı sonunda 3,6 milyon hektarında tapu tescili yapıldığı aktarılan programda, k&uuml;m&uuml;latif olarak 8,2 milyon hektarda ise &ccedil;alışmaların s&uuml;rd&uuml;ğ&uuml; kaydediliyor. Yani &ouml;zetle toplam tarım arazilerinin hen&uuml;z y&uuml;zde 31&rsquo;ini ancak toplulaştırabilmiş durumdayız. Avrupa &uuml;lkeleri bu işi 40-50 yıl &ouml;nce sonu&ccedil;landırırken, bizim arazilerimizin hala y&uuml;zde 69&rsquo;u toplulaştırmayı bekliyor. LİSANSLI DEPOCULUKTA SON RAKAMLAR Ekim 2019 itibariyle T&uuml;rkiye&rsquo;de hububat, baklagiller ve yağlı tohumlarda 4,4 milyon ton, zeytin/zeytinyağında 13 bin ton, pamukta 36 bin ton ve fındıkta 17 bin ton olmak &uuml;zere 86 lisanslı depoculuk şirketinin 4,5 milyon ton kapasite ile faaliyet g&ouml;sterdiği kaydedilirken, lisanslı depoların mevcut doluluk oranlarının y&uuml;zde 60 seviyesinde olduğu belirtiliyor. 2019 yılı sonuna kadar mevcut lisanslı depoculuk kapasitesine yaklaşık 330 bin tonluk bir ilavenin olması &ouml;ng&ouml;r&uuml;l&uuml;yor. 8 YILDA 4,3 MİLYON B&Uuml;Y&Uuml;KBAŞ İTHAL EDİLDİ T&uuml;rkiye&rsquo;de &ouml;zellikle k&uuml;&ccedil;&uuml;kbaş ve b&uuml;y&uuml;kbaş hayvancılık işletmelerinin genelde k&uuml;&ccedil;&uuml;k &ouml;l&ccedil;ekli aile işletmesi niteliğini koruduğu kaydedilen programda, son yıllarda projeler ile orta ve orta-b&uuml;y&uuml;k &ouml;l&ccedil;ekli işletme sayılarında artış g&ouml;r&uuml;ld&uuml;ğ&uuml; kaydediliyor. 2011-2018 d&ouml;neminde damızlık, besilik ve kasaplık olmak &uuml;zere yaklaşık 4,3 milyon b&uuml;y&uuml;kbaş hayvan ithal edildiği hatırlatılan programda, tıpkı ge&ccedil;tiğimiz yıllarda olduğu gibi hayvancılık sekt&ouml;r&uuml;nde kırmızı et &uuml;retiminin nitelik ve nicelik olarak artırılmasına y&ouml;nelik &ouml;nemli bir d&ouml;n&uuml;ş&uuml;m ihtiyacı bulunduğuna yeniden dikkat &ccedil;ekildi. HAYVANCILIKTA HEDEFLER YAKALANAMADI Programda, hayvansal &uuml;retimde verim artışında en &ouml;nemli unsurlardan olan hayvan ıslahı ve nitelikli damızlık sığır elde edilmesi bakımından b&uuml;y&uuml;k &ouml;nem taşıyan suni tohumlama sayısında, 2017 yılında buzağı destekleme &ouml;demelerinde suni tohumlama şartının kaldırılması nedeniyle azalış ger&ccedil;ekleştiğinin altı &ccedil;izildi. 2018 yılında suni tohumlama metoduyla 4 milyon baş sığır tohumlaması hedeflenirken, 3,1 milyon baş seviyesinde kalındığının altı &ccedil;izilirken, 2019 yılına dair rakamın da yine bu d&uuml;zeyde ger&ccedil;ekleşmesi bekleniyor. Bir tarafta kırmızı et &uuml;retiminin nitelik ve nicelik olarak artırılması i&ccedil;in d&ouml;n&uuml;ş&uuml;mden bahsediliyor. Diğer tarafta bu d&ouml;n&uuml;ş&uuml;m&uuml;n politikası uygulanmıyor. Daha net ifadeyle, niyet ile uygulanan politika uyuşmuyor. Tarıma dair alınan her karar ve politika iyi hesap edilmeli. GIDA G&Uuml;VENLİĞİ SIRALAMASINDA 113 &Uuml;LKE ARASINDA 48&rsquo;İNCİYİZ 2019 Yıllık Programında dikkat &ccedil;eken bir diğer nokta ise K&uuml;resel Gıda G&uuml;venliği Endeksindeki son durum. K&uuml;resel Gıda G&uuml;venliği Endeksinde T&uuml;rkiye, 113 &uuml;lke arasında 48&rsquo;inci sırada yer alıyor. T&uuml;rkiye, s&ouml;z konusu endekste, ekonomik karşılanabilirlikte 47&rsquo;nci, fiziksel ulaşılabilirlikte 53&rsquo;&uuml;nc&uuml;, kalite ve gıda g&uuml;venilirliği boyutlarında ise 39&rsquo;uncu sırada yer alıyor. İrfan Donat Bloomberg HT Tarım Edit&ouml;r&uuml; idonat@bloomberght.com

Tarımda niyet ile politika uyuşmuyor

Diğer Yazılar