Kuruyemiş 2020'ye zamlı giriyor

Yılbaşı akşamlarının vazge&ccedil;ilmezi ve ilk akla gelen atıştırmalıkları olan kuruyemişler, yeni yıla girerken el yakıyor. Hem sağlıklı hem lezzetli olması bu &uuml;r&uuml;nlerin t&uuml;ketimini cazip kılarken, fiyatlarındaki artışa paralel olarak t&uuml;keticinin alım g&uuml;c&uuml;n&uuml;n azalması t&uuml;ketimi de olumsuz etkiliyor. Yılbaşı arifesinde, kuruyemiş fiyatlarının son 1 yıldaki seyrini merak ettik. 2020&rsquo;ye girerken tadınızı tuzunu ka&ccedil;ırmak istemeyiz ama kuruyemişi bu yılbaşında ge&ccedil;en yıla g&ouml;re olduk&ccedil;a zamlı t&uuml;keteceğiz. T&uuml;m Kuruyemiş Sanayicileri ve İş Adamları Derneği (T&Uuml;KSİAD) Y&ouml;netim Kurulu Başkanı H&uuml;samettin Karaman&rsquo;a en &ccedil;ok tercih edilen kuruyemişlerin son 1 yıldaki fiyat artışlarını sorduk. Ge&ccedil;en yılın Aralık 2018&rsquo;de 80-90 TL aralığında olan Antep Fıstığı, Aralık 2019 itibariyle kalitesine g&ouml;re 100-130 TL arasında seyrediyor. Yani son 1 yıldaki fiyat artışı yaklaşık y&uuml;zde 25 ila 44 arasında değişiyor. Yer fıstığı yine &ccedil;erez tabaklarında en &ccedil;ok aranılan kuruyemişlerden bir tanesi. Ge&ccedil;en yılbaşında fiyatı 20-24 TL arasında değişen yer fıstığı 2020&rsquo;ye girerken kilogramı 30 TL&rsquo;den satılıyor. Yer fıstığının da son 1 yıldaki fiyat artışı y&uuml;zde 25 ila y&uuml;zde 50 arasında seyrediyor. Zaten T&Uuml;İK Kasım ayı enflasyon verileri de yer fıstığımım son 1 yıldaki fiyat artışının y&uuml;zde 48&rsquo;in &uuml;zerinde olduğunu s&ouml;yl&uuml;yor. Beyaz ay &ccedil;ekirdeğinin 12-14 TL arasında olan ge&ccedil;en yılki fiyatı, bu yılbaşında 18-20 TL arasında. Son 1 yıldaki fiyat artışı y&uuml;zde 43 ila 50 arasında zamlanmış durumda. Kabak &ccedil;ekirdeği ise son 1 yılda 32 liradan 37 liraya &ccedil;ıkarak fiyatı y&uuml;zde 15 artan bir kuruyemiş olarak bizleri bekliyor. Kuru &uuml;z&uuml;m tarafında da tablo &ccedil;ok farklı değil. Ge&ccedil;en yıl kilogramı 16-17 TL arasında olan kuru &uuml;z&uuml;m&uuml; bu yılbaşında kilogramı 19-20 TL&rsquo;den yiyeceğiz. Yani ge&ccedil;en yıla g&ouml;re y&uuml;zde 19 zamlı t&uuml;keteceğiz. T&Uuml;İK de kuru &uuml;z&uuml;m&uuml;n son bir yıldaki fiyat artışını y&uuml;zde 21 olarak a&ccedil;ıklıyor. İ&ccedil; cevizde ise ge&ccedil;en yıl 70-80 TL arasında değişen fiyatlar bu yılbaşında 80-90 TL bandında seyrediyor. İ&ccedil; ceviz fiyatlarındaki son 1 yıllık artış y&uuml;zde 14 seviyelerinde. Kuru kayısı fiyatları biraz daha sert y&uuml;kselmiş. Ge&ccedil;en yıl kalitesine g&ouml;re 20-25 TL arasındaki g&uuml;n kurusu, bu yıl 30-35 TL&rsquo;ye &ccedil;ıkmış. Yani son 1 yılda kayısı fiyatları y&uuml;zde 40 ila 50 arasında y&uuml;kselmiş. T&Uuml;İK verilerine baktığımızda i&ccedil; fındık fiyatlarının son 1 yılda y&uuml;zde 30&rsquo;un &uuml;zerinde arttığını g&ouml;r&uuml;yoruz. Ge&ccedil;en yıl 57 TL seviyesindeki i&ccedil; fındık şimdilerde 75 TL&rsquo;ye dayanmış durumda. &ldquo;Beni &uuml;r&uuml;nlerin tek tek fiyatları ilgilendirmiyor, ben karışık kuruyemiş alıyorum&rdquo; diyorsanız oradaki fiyat artışları da olduk&ccedil;a hatırı sayılı d&uuml;zeyde. Leblebiden kajuya kadar tercih edeceğiniz farklı &uuml;r&uuml;nlere g&ouml;re karışık kuruyemiş fiyatları ge&ccedil;en yıla g&ouml;re y&uuml;zde 25 ila 40 arasında zamlı seyrediyor. &ldquo;Peki, hi&ccedil; fiyatı d&uuml;şen ya da değişmeyen kuruyemiş yok mu?&rdquo; diye soranların da merakını giderelim. Kuru incirin ge&ccedil;en yıl 60-70 TL olan perakende fiyatı bu yıl 40-50 TL arasına gerilemiş durumda. Yani fiyatlar y&uuml;zde 28-33 arasında d&uuml;şm&uuml;ş. Ka&ccedil;ımız kuruyemiş tabağında kuru incire yer veririz bilmiyorum ama kuruyemiş &uuml;r&uuml;nleri arasında son 1 yılda fiyatı gerileyen iki &uuml;r&uuml;nden bir tanesi kuru incir. Fiyatı değişmeyen &uuml;r&uuml;nler ise ge&ccedil;en yıl olduğu gibi bu yıl da kilogramı 80-90 TL arasında değişen badem, 20-25 TL aralığındaki leblebi (T&Uuml;İK&rsquo;e g&ouml;re leblebinin fiyatı son 1 yılda y&uuml;zde 6 geriledi), 20-22 TL fiyat aralığındaki siyah ay&ccedil;ekirdeği ve 90-110 TL arasında değişen kaju. Ne yalan s&ouml;yleyelim, her ne kadar badem ve kaju fiyatları ge&ccedil;en yıla g&ouml;re &ccedil;ok değişiklik g&ouml;stermese de mevcut fiyat seviyeleri tıpkı ge&ccedil;en yıl olduğu gibi bu yıl da &ccedil;oğu t&uuml;ketici i&ccedil;in zaten olduk&ccedil;a y&uuml;ksek bir seviyede. Bu durumda fiyatı daha ulaşılabilir ve makul olan leblebi ile siyah ve beyaz ay &ccedil;ekirdeği gibi &uuml;r&uuml;nler yine t&uuml;keticinin zorunlu tercihleri arasında yer alacak gibi g&ouml;z&uuml;k&uuml;yor. &ldquo;FİYATLARI STOK&Ccedil;ULAR ARTIRIYOR&rdquo; T&uuml;m Kuruyemiş Sanayicileri ve İş Adamları Derneği (T&Uuml;KSİAD) Y&ouml;netim Kurulu Başkanı H&uuml;samettin Karaman, ge&ccedil;en yıldan bu yana d&ouml;viz kurundaki hareketliliğin kuruyemiş fiyatlarını olumsuz etkilediğini s&ouml;yl&uuml;yor. İklim değişikliğine bağlı olarak ve periyodisitenin de etkisiyle bazı &uuml;r&uuml;nlerde yıllara g&ouml;re &uuml;r&uuml;n kaybı olduğu zaten biliniyor. Bazı kuruyemiş &uuml;r&uuml;nlerindeki fiyat artışının ardında ise stok&ccedil;uların olduğunu iddia eden Karaman, yer fıstığının fiyatının son 1 yılda y&uuml;zde 50&rsquo;ye kadar y&uuml;kselmesinin ardında stok&ccedil;uların yattığını iddia ediyor. Antep fıstığında da fiyatların ge&ccedil;en yıla g&ouml;re aşırı y&uuml;kseldiğini belirten Karaman, Antep fıstığında şu an d&uuml;nyada kilogram fiyatı 50 lira, bizde 90 lira. T&uuml;keticiye 120-150 liradan satılıyor. Burada farklı bir durum var. Ge&ccedil;en yıl 225 bin ton olan &uuml;retim, bu yıl 35-50 bin tona d&uuml;şt&uuml;. &Uuml;retim az&rdquo; diyor. Karaman, yer fıstığı ve Antep fıstığı gibi &uuml;r&uuml;nlerin fiyatlarının d&uuml;şmesi i&ccedil;in g&uuml;mr&uuml;k vergisinin ge&ccedil;ici olarak indirilerek ithalatın işe yarayabileceğini savunuyor. Aslına bakarsanız sorunun temelinde bir&ccedil;ok tarım &uuml;r&uuml;n&uuml;nde olduğu gibi politikasızlık yatıyor. Arz-talep-fiyat oynaklığının temelinde &ndash;&ouml;zellikle yıllık &uuml;r&uuml;nler i&ccedil;in - plansızlık, &ccedil;ok yıllık bitkiler dahil olmak &uuml;zere geneli i&ccedil;in de desteklemeden tutan depolama ve pazarlamaya kadar sistemin doğru şekilde işletilememesi yatıyor. Sorunun ge&ccedil;ici &ccedil;&ouml;z&uuml;m&uuml; noktasında da akla ilk gelen hamle maalesef ithalat oluyor. H&acirc;lbuki stok&ccedil;uluk tartışmasına da son verecek olan kalıcı &ccedil;&ouml;z&uuml;m, planlı &uuml;retimden, doğru depolama ve etkin pazarlamaya kadar uzanan zincirin t&uuml;m halkalarında adil piyasa şartlarının oluşturulmasından ge&ccedil;iyor. Bunu başarmak zor değil&hellip; Ama yıllardır başaramadığımız i&ccedil;in tıpkı ge&ccedil;en yıllarda olduğu gibi 2020&rsquo;ye de yine kuruyemişleri zamlı fiyatlarıyla t&uuml;keterek gireceğiz. Yeni yılınız afiyetle kutlu olsun. İrfan Donat Bloomberg HT Tarım Edit&ouml;r&uuml; idonat@bloomberght.com

Kuruyemiş 2020'ye zamlı giriyor

Diğer Yazılar