Gübre, yem ve zirai ilaç fiyatlarındaki artışa dikkat!

İthal hammaddeye dayalı bir tarımsal &uuml;retim modelinin ne kadar kırılgan ve risklere a&ccedil;ık olduğunu farklı d&ouml;nemlerde maalesef sık sık deneyimliyoruz. Tarımın kronik sorunlarının başında gelen y&uuml;ksek girdi maliyetleri meselesi koronavir&uuml;s salgını dolayısıyla yeniden &ccedil;ift&ccedil;inin g&uuml;ndemine girdi. ( Hi&ccedil; &ccedil;ıkmamıştı ki diyenlerinizi duyar gibiyim) K&uuml;resel salgının ekonomilere vurduğu darbe, kurlardaki yukarı y&ouml;nl&uuml; hareket, uluslararası ticaretteki kısıtlama ve tedarik zincirindeki kesintilerin de etkisiyle hammadde a&ccedil;ısından dışa bağımlı olduğumuz g&uuml;bre, zirai ila&ccedil; ve yem fiyatlarında ani y&uuml;kselişler yaşanmaya başladı bile. Hele bir de bu işin fırsat&ccedil;ıları da devreye girince tarımdaki pahalı &uuml;retim modeli yine sekt&ouml;r&uuml;n ana g&uuml;ndem maddesi haline geldi. Adana &Ccedil;ift&ccedil;iler Birliği Başkanı Mutlu Doğru, finansal okuryazarlığı y&uuml;ksek olan &ccedil;ift&ccedil;ilerimizden bir tanesi. Dolayısıyla girdi temininde hesabını, kitabını iyi yapan &ouml;rnek &uuml;reticilerden... Hem bitkisel hem de hayvansal &uuml;retim tarafında T&uuml;rkiye ortalamasına g&ouml;re daha b&uuml;y&uuml;k &ouml;l&ccedil;ekte işletmeleri y&ouml;nettiği i&ccedil;in de aslında girdi maliyetlerine yine T&uuml;rkiye ortalamasına g&ouml;re daha uygun fiyatlarla ulaşma şansına sahip. Ama Mutlu Bey bile son haftalarda tarımdaki girdi fiyatlarının hızla y&uuml;kselmesinden şikayet&ccedil;i ise girdilerini vadeli alan ve bor&ccedil; y&uuml;k&uuml; altında ezilen k&uuml;&ccedil;&uuml;k &ouml;l&ccedil;ekli &ccedil;ift&ccedil;ilerinin durumunu siz d&uuml;ş&uuml;n&uuml;n. G&Uuml;BRE FİYATLARI %30 ARTTI Mutlu Doğru, Şubat ayında tonu bin 650 TL olan &uuml;re g&uuml;bresinin şimdiki fiyatının 2 bin 150 TL&rsquo;ye y&uuml;kseldiğini s&ouml;yl&uuml;yor. Yani y&uuml;zde 30&rsquo;luk bir fiyat artışından bahsediyoruz. Yine Şubat ayında bin lira olan amonyum s&uuml;lfat fiyatının şimdilerde bin 250 liraya tırmandığını s&ouml;yl&uuml;yor Mutlu Bey. O tarafta da y&uuml;zde 25&rsquo;lik bir y&uuml;kseliş g&ouml;ze &ccedil;arpıyor. S&ouml;z konusu g&uuml;breler buğday, arpa gibi tahıllarda başak &ouml;ncesi kullanımı olan ve aynı zamanda yine sebze ve meyvelerde de en &ccedil;ok kullanılan g&uuml;breler arasında g&ouml;steriliyor. SOYA K&Uuml;SPESİ %17 ARTTI Peki hayvancılık tarafındaki girdilerde durum ne? Protein kaynağı olan ithal yem hammaddelerindeki fiyat artışlarına da dikkat &ccedil;eken Mutlu Doğru, Şubat ayı sonunda 380 dolar olan soya k&uuml;spesi fiyatlarının şu an 445 dolar seviyesine &ccedil;ıktığına dikkat &ccedil;ekiyor. Soya k&uuml;spesi son 3-4 haftada y&uuml;zde 17 y&uuml;kselmiş durumda. Ay&ccedil;i&ccedil;eği k&uuml;spesinde de durum &ccedil;ok farklı değil. Şubat sonunda 230 dolar seviyesindeyken şimdilerde y&uuml;zde 9 artışla 250 dolar d&uuml;zeyinde seyrediyor. DDGS ise aynı d&ouml;nemde y&uuml;zde 8 artarak 260 dolar seviyesinden 280 dolar d&uuml;zeyine &ccedil;ıkmış durumda. Burada bir noktaya dikkat &ccedil;ekmekte fayda var. D&ouml;viz bazında &uuml;retip T&uuml;rk lirası bazında &uuml;r&uuml;nlerini satmaya &ccedil;alışan &ccedil;ift&ccedil;imiz a&ccedil;ısından iki y&ouml;nl&uuml; bir zamdan bahsediyoruz. Zira hem dolar kuru artıyor hem de &uuml;r&uuml;n&uuml;n dolar bazındaki fiyatı y&uuml;kseliyor. &Ccedil;ifte kavrulmuş zam desek yanlış olmaz sanırım. Yukarıda değindiğimiz ve fiyatları artan yem hammaddelerinin hepsi ithal ve yem sanayiinin hammadde bakımından ithalata bağımlılık oranı y&uuml;zde 50-70 arasında değişiyor. &Ouml;te yandan, neredeyse y&uuml;zde 100 y&uuml;kselişle ge&ccedil;en yıldan miras kalan elektrik fiyatlarında artış, &ccedil;ift&ccedil;inin hali hazırda uzun zamandır enerji tarafındaki en b&uuml;y&uuml;k sıkıntısı. OT İLACININ FİYATI %28 ARTTI Peki zirai ila&ccedil; tarafında durum farklı mı? Mutlu Doğru, yabancı ot m&uuml;cadelesinde kullanılan zirai ilacın bundan 10-15 g&uuml;n &ouml;nceki fiyatının 14-15 TL seviyesinde olmasına karşın şimdilerde 18 TL&rsquo;ye &ccedil;ıktığını s&ouml;yl&uuml;yor. Burada da y&uuml;zde 28&rsquo;e varan bir fiyat artışından bahsediyoruz. Ama işin daha da d&uuml;ş&uuml;nd&uuml;r&uuml;c&uuml; tarafı, bazı &uuml;r&uuml;nlerdeki fiyatların &ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki haftalarda ithalat tarafındaki sıkıntılar nedeniyle daha da y&uuml;kselme riski taşıması. &Ouml;rneğin bazı bayiler tedarik tarafındaki sıkıntılar nedeniyle ot ilacının fiyatının 20 liralara &ccedil;ıkmasının beklendiğini s&ouml;yl&uuml;yor. Yine en b&uuml;y&uuml;k sıkıntılardan birisinin de soya k&uuml;spesi tarafında yaşanacağı tahmin ediliyor. Zira şu anda piyasada mal sevkiyatının olmadığı ve haftaya fiyatların daha da artabileceği beklentisi hakim. Yukarıdaki hammaddeler hem bitkisel hem de hayvansal &uuml;retim a&ccedil;ısından temel girdiler niteliğinde. Dolayısıyla et, s&uuml;t, yumurta başta olmak &uuml;zere hayvansal gıdalardan tutun da yaş meyve sebzeye kadar neredeyse t&uuml;m &uuml;r&uuml;nlerin &uuml;retim maliyetlerini doğrudan etkileyecek bir potansiyele sahip. Eğer girdileri ithal olan bir &uuml;retim sistemine sahipseniz yukarıda değindiğimiz risklere bağlı fiyat artışlarının yanısıra fırsat&ccedil;ılar kanalıyla spek&uuml;latif ve manip&uuml;latif fiyat artışları da işin cabası oluyor. S&ouml;z konusu girdilerdeki fiyat artışlarını değerlendiren Adana &Ccedil;ift&ccedil;iler Birliği Başkanı Mutlu Doğru, kırsaldaki &uuml;retimin her a&ccedil;ıdan daha da zorlaşmaya başladığı bir d&ouml;neme girildiğine işaret ediyor. Mutlu Doğru, &ldquo;&Ccedil;ift&ccedil;inin t&uuml;m Anadolu&rsquo;da tarlasına, bah&ccedil;esine girmeye başladığı bahar aylarında COVID-19 vir&uuml;s salgını nedeniyle ithal edilen temel tarımsal girdilerdeki tedarik zincirinde bozulmalar ve &uuml;lkelerin aldığı ihracat kısıtlamaları neticesinde fiyatlarda artışlar g&ouml;zlenmektedir. Bu durum zaten kredi ile işini &ccedil;evirmek mecburiyetinde olan &ccedil;ift&ccedil;imize ek finansman ve &uuml;retim maliyeti getirmektedir. Bu nedenle &ccedil;ift&ccedil;iye Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifleri aracılığıyla acilen mevcut işletme kredilerine ilave olarak baremleri arttırarak ek kredi limiti a&ccedil;ılmalıdır. &Ccedil;ift&ccedil;inin ekim zamanı tarlasını boş bırakmasının maliyetinin ileride daha fazla olacağı unutulmamalıdır&rdquo; uyarısında bulunuyor. &ldquo;Yaş meyve sebzeyi ithal eden bir&ccedil;ok Avrupa &uuml;lkesinde kendi &uuml;retimleri de iş&ccedil;i bulma ve lojistik problemleri neticesinde durma noktasına gelmiştir&rdquo; diyen Mutlu Doğru, &ldquo;Bu durumu yaz ve sonbahar aylarında T&uuml;rkiye avantaja &ccedil;evirerek Avrupa&rsquo;nın yaş meyve sebze bah&ccedil;esi konumuna gelebilir. Bu fırsatı değerlendirmek i&ccedil;in şu anda &ccedil;ift&ccedil;iye desteği arttırarak, &uuml;retime koşulsuz devam etmesini sağlamak gerekir&rdquo; diyor. LİMON İHRACATINA KISITLAMA İ&ccedil; piyasada fiyatı y&uuml;kselişe ge&ccedil;en limonun ihracatına ani kararla kısıtlama getirildiğini hatırlatan Doğru, &ldquo;Limon fiyatı y&uuml;kselince ihracatını yasaklayanlar, t&uuml;m tarımsal &uuml;retimi doğrudan etkileyen temel girdi fiyatlarındaki sert y&uuml;kselişe de &ouml;nlem almalı&rdquo; &ccedil;ağrısında bulunuyor. Bu meseleyi daha &ouml;nce de dile getirmiştik. Yetkililerin i&ccedil; piyasada fiyatı artışa ge&ccedil;en &uuml;r&uuml;nlere y&ouml;nelik geliştirdiği ihracat kısıtlaması ve &ouml;n izin gibi hızlı reflekslerin bir benzerini ithal girdilerdeki fiyat artışında da g&ouml;stermesi gerekiyor. Sadece perakende fiyatlarına karşı artan duyarlılık, girdi maliyetleri tarafında da g&ouml;sterilmezse &uuml;retimin devamlılığında ciddi risklerle karşı karşıya kalırız. &Ouml;te yandan şu notu da d&uuml;şelim ki gıda enflasyonunun sonu&ccedil;larını doğru analiz etmenin yolu nedenlerini doğru tespit etmekten ge&ccedil;iyor. Bizden hatırlatması&hellip; İrfan Donat Bloomberg HT Tarım Edit&ouml;r&uuml; idonat@bloomberght.com

Gübre, yem ve zirai ilaç fiyatlarındaki artışa dikkat!

Diğer Yazılar