"Beyaz altın" pamuk için acil 10 öneri

İstanbul Sanayi Odası (İSO), 28 milyar dolara yakın ihracata ve 1 milyonu aşkın istihdama sahip tekstil ve hazır giyim başta olmak &uuml;zere &ccedil;ok sayıda sekt&ouml;r&uuml;n hammaddesi ve katmadeğer kaynağı olan pamuk i&ccedil;in &ldquo;Tarladan Markaya Pamuk &Ccedil;alıştayı&rdquo; d&uuml;zenledi. Sekt&ouml;r temsilcilerinin katılımıyla T&uuml;rkiye ekonomisinin s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir b&uuml;y&uuml;mesine ve kalkınmasına katkı sunmayı hedefleyen &ccedil;alıştayın raporu, pamuk i&ccedil;in yeni ve kapsamlı bir &uuml;retim politikası gerekliliğini ortaya koydu. Tarım ve sanayi i&ccedil;in &ldquo;beyaz altın&rdquo; olarak tanımlanan &uuml;r&uuml;ne y&ouml;nelik hazırlanan Tarladan Markaya Pamuk &Ccedil;alıştayı Raporu&rsquo;nda, T&uuml;rkiye&rsquo;nin pamukta d&uuml;nyanın en etkili &uuml;reticisi olabilecek durumdayken g&uuml;c&uuml;n&uuml; yeteri kadar kullanamadığı vurgulandı. Arazi b&ouml;l&uuml;nmesi, g&ouml;&ccedil;, destek politikaları gibi fakt&ouml;rler nedeniyle pamuk ekim alanının son 20 yılda yaklaşık y&uuml;zde 30 azalarak 5 milyon dekarın altına indiği hatırlatılan raporda, 2020 yılında da yine y&uuml;zde 35 civarında d&uuml;ş&uuml;ş yaşamasının beklendiği belirtildi. Devletin pamuğu destekleme politikasının g&ouml;zden ge&ccedil;irilmesi gerektiği belirtilen raporda, yeni pamuk &uuml;retimi politikası ile &ccedil;ift&ccedil;ilerin, sanayicilerin ve t&uuml;keticilerin faydasının g&ouml;zetilmesi &uuml;zerinde duruldu. &Ouml;NE &Ccedil;IKAN 16 SORUN VE HATALAR Raporda yapılan hatalar ve sorunlar 16 madde halinde şu şekilde &ouml;zetlendi: 1- Pamuğun Stratejik &Uuml;r&uuml;n Kabul Edilmemesi2- Ekim Alanlarının Azalması3- D&uuml;ş&uuml;k Kalite Sorunu4- &Ouml;l&ccedil;ek K&uuml;&ccedil;&uuml;kl&uuml;ğ&uuml; ve İcar Sorunu5- Kooperatifleşme Eksikliği6- &Ccedil;ift&ccedil;iyi Bilgilendirme İhtiyacı7- Maliyet Y&uuml;kselten Fakt&ouml;rler8- Tohum Sorunları9- Sulama Sorunu10- Hatalı İla&ccedil; Kullanımı11- Hasat S&uuml;recindeki Sorunlar12- Depoculuk Sorunları13- &Ccedil;ır&ccedil;ır S&uuml;recindeki Sorunlar14- Destek ve Teşviklerde Eksiklikler15- GDO&rsquo;suz Pamuk, İyi Pamuk, Markalaşma, S&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilirlik Tarafında Eksiklik ve S&uuml;reci Doğru Y&ouml;netememek16- Mevzuat ve Uygulama Eksiklikleri 10 POLİTİKA &Ouml;NERİSİ Raporda, sonundaki Politika &Ouml;nerileri b&ouml;l&uuml;m&uuml;nde ise d&uuml;nyadaki GDO&rsquo;suz pamuğun y&uuml;zde 80&rsquo;ine yakınını &uuml;reten T&uuml;rkiye&rsquo;nin pamuktaki gerilemenin &ouml;n&uuml;ne ge&ccedil;mesi, sorunların aşılması ve d&uuml;nya markası olması i&ccedil;in aciliyeti ve etki g&uuml;c&uuml; y&uuml;ksek 10 Politika &Ouml;nerisi yer aldı. 40 sayfadan oluşan Tarladan Markaya Pamuk &Ccedil;alıştayı raporunda ortaya konulan 10 Politika &Ouml;nerisi ş&ouml;yle: 1- Destekleme sistemi pamuğu, alternatif &uuml;r&uuml;nlere karşı, fiyat dalgalanmalarına karşı koruyacak şekilde tasarlanmalı, desteklenen &uuml;retim etkin şekilde denetlenmeli ve sadece verimi değil, verimle birlikte kaliteyi, s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilirliği de g&ouml;zeten bir destek sistemi kurulmalıdır. 2- Kamu tarafından sadece bir tarım &uuml;r&uuml;n&uuml; olarak değil, tekstil ve hazır giyim sekt&ouml;rleri başta olmak &uuml;zere pek sekt&ouml;rdeki katma değerin ana kaynağı olarak g&ouml;r&uuml;lmesi gereken pamuk, stratejik bir &uuml;r&uuml;n olarak kabul edilmeli; pamuk &uuml;retimi, hasadı ve &ccedil;ır&ccedil;ır s&uuml;re&ccedil;lerine ilişkin t&uuml;m yasal yetki ve sorumluluk tek bir &ccedil;atı altında, &ldquo;Tarım Bakanlığı&rsquo;nda&rdquo; toplanmalı, Bakanlık b&uuml;nyesinde pamuğa &ouml;zel bir birim kurulmalıdır. Bu t&uuml;r bir karar ile sadece pamuk &uuml;retimindeki sorunların &ouml;n&uuml; alınmakla kalmayacak; sekt&ouml;r&uuml;n gelecek planlaması de daha proaktif şekilde y&uuml;r&uuml;t&uuml;lebilecektir. 3- Tohum aşamasından nihai &uuml;r&uuml;ne gelene kadar t&uuml;m s&uuml;re&ccedil;ler sıkı bir şekilde teknolojik bir altyapı ile denetlenmeli, denetim sonu&ccedil;ları mutlaka uygulanmalıdır. Denetim, devlet, STK&rsquo;lar ve &uuml;reticilerin yer aldığı bir sistem ile tasarlanmalıdır. Devlet her aşamada sıkı bir denetim &ccedil;alışması y&uuml;r&uuml;tmeli; denetim sonu&ccedil;larına g&ouml;re adım atmalıdır. Ancak bu s&uuml;re&ccedil;lere STK&rsquo;lar ve &uuml;reticiler ne kadar dahil edilirse sonu&ccedil;lar da o kadar hızlı ve doğru alınabilecektir. 4- Pamuk ekim alanları birleştirilerek b&uuml;y&uuml;t&uuml;lmeli, &ouml;l&ccedil;ekten kaynaklanan maliyetler minimuma &ccedil;ekilmelidir. Pamuk ekim alanlarından uygulanan m&uuml;navebe sistemi gevşetilmeli, bu alanlarda istikrarlı şekilde pamuk ekimi yapılmalıdır. Eğitimli &ccedil;ift&ccedil;ilerle, modern tarım teknikleri ile istikrarlı pamuk ekimi teşvik edilmelidir. 5- &Ouml;nemli sorunlardan biri &uuml;reticilerimizin eğitim eksikliğidir. Sulama, g&uuml;breleme, ila&ccedil;lama ve hasat konularında &ccedil;ift&ccedil;iler formenler aracılığı ile bilgilendirilmeli ve bu s&uuml;re&ccedil;ler yine formenler eşliğinde y&uuml;r&uuml;t&uuml;lmelidir. Aşırı sulama ve g&uuml;breleme ile hatalı ila&ccedil; kullanımı, t&uuml;m bu s&uuml;re&ccedil;lerde &uuml;reticilere eşlik edecek formenler eliyle iyileştirilebilir. 6- Verim ve kaliteyi yukarı &ccedil;ekmek i&ccedil;in erken hasat ve gece hasadını engellemek i&ccedil;in etkin bir denetim uygulanmalı, j&uuml;t &ccedil;uval kullanımı engellenmelidir. Toprağın nem ve sıcaklık &ouml;l&ccedil;&uuml;mlerine g&ouml;re hasat yapılmalı, makineli hasat KDV indirimi ile desteklenmelidir. 7- Emanet sistemi kaldırılmalı, lisanslı depoculuk yaygınlaştırılmalıdır. &Ccedil;ır&ccedil;ır işletmelerine analiz desteği verilerek lisanslı depoculuk sistemine girişleri sağlanmalıdır. Devlet ya da devlet desteği ile &ouml;zel sekt&ouml;r tarafından lisanslı depoculuk yatırımları yapılmalıdır. 8- &Ccedil;ır&ccedil;ırlama pamuğun nihai &uuml;r&uuml;n aşamasına ge&ccedil;işteki en &ouml;nemli basamak olarak g&ouml;r&uuml;lmeli, &ccedil;ır&ccedil;ır fabrikalarına standartlar getirilmeli, donanımları modernize edilmeli ve etkin şekilde denetlenmelidir. 9- &lsquo;Organik&rsquo; ve &lsquo;İyi Pamuk&rsquo; Standardı ile s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir &uuml;retim yapan &ccedil;ift&ccedil;ilerin yaygınlaştırılması ve teşvik edilmesi i&ccedil;in mevcut destekleme sistemleri i&ccedil;erisinde pozitif olarak ayrıştırılarak ilave destekleme primi alması sağlanmalıdır. Geleneksel &uuml;retim y&ouml;ntemleri yerine 2025&rsquo;ten sonra k&uuml;resel hazır giyim firmaları tarafından bir zorunluluk haline gelecek s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilirlik kriterini &ouml;n plana &ccedil;ıkaran modern tarım uygulamalarına ge&ccedil;iş hızlandırılmalıdır. 10- Mazot, sulamada kullanılan elektrik ve &uuml;reticiler tarafından alınan makinelerin KDV&rsquo;si destekleme sistemine alınmalı, &ccedil;ır&ccedil;ırlama, makineli hasat, ila&ccedil;lama ve diğer m&uuml;teahhitlik hizmet giderlerindeki KDV y&uuml;zde 1&rsquo;e indirilmeli. Rapor, T&uuml;rkiye&rsquo;nin en b&uuml;y&uuml;k pamuk &uuml;retim merkezleri olan Şanlıurfa Ticaret ve Sanayi Odası, Şanlıurfa Ticaret Borsası, Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası, İzmir Ticaret Borsası, Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası, S&ouml;ke Ticaret Borsası, Ulusal Pamuk Konseyi ve T&uuml;rkiye Doğal Hayatı Koruma Vakfı&rsquo;nın yanı sıra tekstil ve hazır giyim sekt&ouml;r temsilcilerinin katılımıyla yapılan &ccedil;alıştay sonrasında hazırlandı. &ldquo;Tarladan Markaya Pamuk &Ccedil;alıştayı Raporu&rdquo;nun giriş b&ouml;l&uuml;m&uuml;nde, d&uuml;nyada ve T&uuml;rkiye&rsquo;de g&uuml;ncel pamuk &uuml;retimine dair verilere ve gelişmelere yer verildi. Buna g&ouml;re d&uuml;nyada 250 milyona yakın insanın ge&ccedil;imini sağladığı, Covid-19 salgını nedeniyle kg birim fiyatı da 1,5 doların altına gerileyen pamuk, &uuml;lkemizde yoğunlulu olarak Ege, &Ccedil;ukurova ve Şanlıurfa dolaylarında &uuml;retiliyor. Pamukta, son 30 yılda alternatif &uuml;r&uuml;nlerin gelişmesi, fiyatlardaki oynaklık, destek politikaları, kente g&ouml;&ccedil;, arazi b&ouml;l&uuml;nmesi gibi nedenlerle ekili alanlar geriledi ve 1998&rsquo;de 7.6 milyon dekara yaklaşan ekili alan 2019&rsquo;da 5 milyon dekarın altına indi. T&uuml;rkiye&rsquo;de 2020 yılında pamuk alanlarında yine y&uuml;zde 35 civarında d&uuml;ş&uuml;ş bekleniyor. Ancak verimlilik a&ccedil;ısından &ouml;nde gelen bir &uuml;retici durumunda olan T&uuml;rkiye&rsquo;de dekar başına verim son 30 yılda y&uuml;zde 60 civarında y&uuml;kseldi. BM Gıda ve Tarım &Ouml;rg&uuml;t&uuml; verilerine g&ouml;re T&uuml;rkiye, d&uuml;nya pamuk &uuml;retiminde 976 bin ton ile altıncı sırada yer alıyor ve pamuk &uuml;retiminin yılda y&uuml;zde 3,5&rsquo;ini ger&ccedil;ekleştiriyor. Yılda 762 bin ton ithalat ile &Ccedil;in&rsquo;in ardından ikinci sırada yer alan T&uuml;rkiye&rsquo;nin pamuk ihracatı ise 105 bin ton d&uuml;zeyinde ger&ccedil;ekleşiyor. Pamuk &uuml;retimi yıldan yıla b&uuml;y&uuml;k dalgalanma g&ouml;steriyor. Daha &ouml;nceleri 1 milyon 400 bin tonu bulmuş &uuml;retim, t&uuml;ketimi de karşılarken bug&uuml;n 800-900 bin tonlarda &uuml;retim yapılıyor. Bunun sebeplerinin Bakanlık tarafından iyi incelenmesi ve bir politika geliştirilmesi gerekiyor. T&uuml;rkiye, d&uuml;nyada GDO&rsquo;suz pamuğun y&uuml;zde 80&rsquo;ine yakınını &uuml;retiyor. Organik ve İyi Pamuk &uuml;retim anlayışının giderek yaygınlaşıp g&uuml;&ccedil; kazandığı T&uuml;rkiye de ge&ccedil;en yıl iyi pamuk &uuml;retimi yapan &ccedil;ift&ccedil;i sayısı 3 bin 299&rsquo;a ulaştı. İyi pamuk tarımı yapılan arazi b&uuml;y&uuml;kl&uuml;ğ&uuml; 53 bin 400 hektar oldu. Bununla birlikte T&uuml;rkiye&rsquo;deki pamuk &uuml;retiminin b&uuml;t&uuml;n aşamalarında ise sık sık yanlış uygulamalar yapılıyor. İYİMSER VE K&Ouml;T&Uuml;MSER SENARYOLAR Raporda, bu sezona dair senaryolar da yer aldı. İyimser senaryoya g&ouml;re, 2020 yılı i&ccedil;in ekili pamuk alanı &ouml;ng&ouml;r&uuml;s&uuml; 350 bin hektar, pamuk &uuml;retim &ouml;ng&ouml;r&uuml;s&uuml; 598 bin 500 ton lif pamuk ve pamuk ekiminin verimliliği a&ccedil;ısından tarlada bir hektar alanda beklenen k&uuml;tl&uuml; pamuk verimi ortalaması 4,5 ton. K&ouml;t&uuml;mser senaryoya g&ouml;re ise 2020 yılı i&ccedil;in ekili pamuk alanı &ouml;ng&ouml;r&uuml;s&uuml; 300 bin hektar, pamuk &uuml;retim &ouml;ng&ouml;r&uuml;s&uuml; 513 bin ton lif pamuk ve pamuk ekiminin verimliliği a&ccedil;ısından tarlada bir hektar alanda beklenen k&uuml;tl&uuml; pamuk verimi ortalaması 4,5 ton. &Uuml;RETİM VE İŞLEME KALİTESİNİN Y&Uuml;KSELTİLMESİ &Ccedil;OK &Ouml;NEMLİ İSO Y&ouml;netim Kurulu Başkan Yardımcısı İrfan &Ouml;zhamaratlı, Tarladan Markaya Pamuk &Ccedil;alıştayı Raporu&rsquo;nun bir&ccedil;ok başlıkta T&uuml;rkiye&rsquo;nin pamuk ger&ccedil;eğini ortaya koyduğunu s&ouml;yledi. &Ouml;zhamaratlı, &ldquo;Yaklaşık 28 milyar dolar ihracat yapan ve tarım, &uuml;retim ve pazarlama birlikte d&uuml;ş&uuml;n&uuml;ld&uuml;ğ&uuml;nde 2 milyonun &uuml;zerinde istihdam sağlayan tekstil ve hazır giyim sekt&ouml;r&uuml;m&uuml;z&uuml;n ana hammaddesi olan pamuk, &uuml;lkemizin en stratejik tarım &uuml;r&uuml;nlerindendir ve bu sebeple yapılan her &ccedil;alışmayı, verilen her desteği fazlasıyla hak etmektedir. &lsquo;Beyaz altın&rsquo; olarak da adlandırılan pamuk i&ccedil;in hazırladığımız rapordaki &ouml;nerilerimizin ivedilikle uygulamaya alınması, &uuml;retim maliyetlerinin azalmasına, verimlilik, kalite ve katma değerin artmasına, ithalat ihtiyacının gerilemesine ve sekt&ouml;r&uuml;n &uuml;lke ekonomisi ve ihracatına daha fazla katkı sağlamasına zemin hazırlayacak&rdquo; yorumunda bulundu. &Ouml;zhamaratlı, hazır giyimde kilo ihracat fiyatının 16,2 dolar, tekstilde ise 4,2 dolar olduğunu hatırlatarak, 1,28 dolar olan ortalama kilo başı &uuml;lke ihracatının tekstil ve hazır giyim ihracatı hari&ccedil; tutulduğunda 1,08&rsquo;e indiğini belirtti. Fiyatların d&uuml;ş&uuml;k seyrettiği yılın ertesinde pamuk &uuml;retiminin azaldığını, &uuml;retim azalınca fiyatların yeniden y&uuml;kseldiğini, karlılık arttığı i&ccedil;in ertesi yıl &uuml;retimin tekrar y&uuml;kseldiğini ve bunun da piyasada dengesizliğe neden olduğunun altını &ccedil;izen &Ouml;zhamaratlı, &Ccedil;ift&ccedil;inin zarar etmeyeceği, kendini g&uuml;vende hissedeceği bir sisteme ihtiya&ccedil; var. Destekler ve teşvikler m&uuml;mk&uuml;n olduğuncaesnek olmalı, sadece &uuml;retim miktarına değil kaliteyi de dikkate alarak verilmeli &ccedil;ağrısında bulundu. İrfan Donat Bloomberg HT Tarım Edit&ouml;r&uuml; idonat@bloomberght.com

"Beyaz altın" pamuk için acil 10 öneri

Diğer Yazılar