Avrupa'da yasaklanan pestisitler başka ülkelere ihraç ediliyor

Tarım ve gıda sekt&ouml;r&uuml;yle ilgili gelişmeleri takip ederken bazen T&uuml;rkiye deki i&ccedil; g&uuml;ndeme o kadar &ccedil;ok yoğunlaşıyoruz ki d&uuml;nyadaki gelişmeleri g&ouml;zden ka&ccedil;ırabiliyoruz. Bug&uuml;n, İngiliz The Guardian Gazetesinde &ccedil;ıkan bir haberi ve detaylarını sizlerle paylaşmak istiyorum. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; bu konu, 7 den 77 ye hepimizi &ccedil;ok ama &ccedil;ok yakından ilgilendiriyor. The Guardian ın Greenpeace &Ouml;rg&uuml;t&uuml;ne dayandırdığı haberine g&ouml;re, İngiltere de kullanımı yasaklanan pestisitlerin, uluslararası ticaret kurallarındaki boşluklardan yararlanılarak, daha az katı d&uuml;zenleme ve kurallara sahip &uuml;lkelere ihra&ccedil; edildiği ortaya &ccedil;ıktı. Syngenta ve Ineos şirketleri, Birleşik Krallık tesislerinde bulunan ve Avrupa Birliği nde (AB) kullanımı yasak olan b&uuml;y&uuml;k miktarda pestisitleri d&uuml;nyanın farklı &uuml;lkelerine ihra&ccedil; ediyor. 2018 yılı ihracat bildirimi verilerine g&ouml;re Syngenta nın, İngiltere de kullanımı 2007 yılında yasaklanan paraquat i&ccedil;eren 28 bin tondan fazla pestisiti farklı &uuml;lkelere g&ouml;ndermeyi planladığı belirlendi. K&uuml;&ccedil;&uuml;k dozlarda yutulması halinde &ouml;l&uuml;mc&uuml;l olan parakuat, uzun s&uuml;reli maruz kalma yoluyla insanların akciğerlerine, g&ouml;zlerine, b&ouml;brek ve kalbine zarar verebiliyor. Araştırmalara g&ouml;re, kimya firması Ineos un bir yan kuruluşu olan Inovyn şirketi, yaban hayatı ve yeraltı sularına y&ouml;nelik riskleri nedeniyle AB de yasaklanan ş&uuml;pheli bir kanserojen olan toprak f&uuml;migantı 1,3-dikloropropen i&ccedil;in 4 bin ton ihracat bildirimi yaptı. Belgelere g&ouml;re, Birleşik Krallık, 2018 yılında bu ve benzeri &uuml;r&uuml;nlerin AB den ihracatının yaklaşık y&uuml;zde 40 ından sorumlu tutuluyor. Bu &uuml;r&uuml;nlerin ihracatı yasal(!) olsa da Avrupa da kullanımlarına getirilen kısıtlamalara rağmen, &ccedil;evreciler, ithalat&ccedil;ı &uuml;lkelere verilebilecek olası zararlar nedeniyle uygulamanın yasaklanmasını istiyor. The Guardian ın haberinde konuyla ilgili olarak her iki tarafın da g&ouml;r&uuml;şlerine yer verilmiş. BU PESTİSİTLER EN K&Ouml;T&Uuml;N&Uuml;N EN K&Ouml;T&Uuml;S&Uuml; 2014-2020 yılları arasında, tehlikeli maddelerin ve atıkların &ccedil;evreye duyarlı y&ouml;netimi ve bertarafının insan hakları &uuml;zerindeki etkileri konusunda BM nin &ouml;zel raport&ouml;r&uuml; olan Başkut Tuncak, Birleşik Krallık paraquat ve 1,3-dikloropropen ihracatına acilen son vermelidir. Bu pestisitler, en k&ouml;t&uuml;lerin en k&ouml;t&uuml;leri arasında yer alıyor ve tartışmasız insan sağlığı i&ccedil;in tehlikeli uyarısında bulunuyor. Temmuz ayında, Başkut Tuncak ve İnsan Hakları Konseyi nden 35 uzman, gelişmiş, zengin &uuml;lkelerden gelişmekte olan d&uuml;nyaya bu t&uuml;r ihracatlara son verilmesi &ccedil;ağrısında bulunmuştu. Fransa, bu konuda 2022 den itibaren y&uuml;r&uuml;rl&uuml;ğe girecek bir yasağı y&uuml;r&uuml;rl&uuml;ğe koymaya hazırlanıyor ancak diğer &uuml;lkeler end&uuml;strilerine kısıtlama getirme konusunda isteksiz davranıyor. HANGİ &Uuml;LKELER İTHAL EDİYOR? Pestisitlerin bir kısmı G&uuml;ney Afrika, Ukrayna, Brezilya, Fas, Kolombiya, Ekvador, Meksika, Hindistan ve Endonezya da dahil olmak &uuml;zere gelişmekte olan &uuml;lkelere g&ouml;nderiliyor. Belgelere g&ouml;re, ABD ve Avustralya da bir miktar paraquat satın alırken, Japonya da paraquat ve 1,3-dikloropropen ithal eden &uuml;lkeler arasında yer alıyor. Bu arada merak edenler i&ccedil;in hemen belirtelim.. Greenpeace ın verilerine g&ouml;re AB de yasaklı olan s&ouml;z konusu kimyasalları ithal eden &uuml;lkeler arasında maalesef T&uuml;rkiye de yer alıyor. Tuncak, s&ouml;z konusu &uuml;r&uuml;nleri ihra&ccedil; ve ithal eden &uuml;lkelere y&ouml;nelik şu uyarıda bulunuyor: Sırf bir &uuml;lkenin zengin/gelişmiş olması, savunmasız topluluklara karşı ciddi insan hakları ihlalleri ve tacizlerinin olmadığı anlamına gelmez. &Uuml;&ccedil; kat daha fazla pestisit &uuml;r&uuml;n&uuml;n&uuml;n kullanım i&ccedil;in kayıt altına alındığı ABD de, &ccedil;ift&ccedil;iler kimyasallara bağlı yaralanmalara ve hastalıklara diğer t&uuml;m işg&uuml;&ccedil;lerinden daha fazla maruz kalıyor. G&ouml;&ccedil;men ve azınlık k&ouml;kenli bu kadar &ccedil;ok tarım ve gıda iş&ccedil;isi ile bu konuda ırksal boyut g&ouml;z ardı edilemez.&rdquo; S&Ouml;M&Uuml;R&Uuml;C&Uuml; İKİY&Uuml;ZL&Uuml;L&Uuml;K Greenpeace İngiltere Baş Bilim İnsanı Doug Parr, s&ouml;z konusu pestisitlerin satılmasını s&ouml;m&uuml;r&uuml;c&uuml; ikiy&uuml;zl&uuml;l&uuml;k olarak yorumlarken, yetkililere bu uygulamayı sonlandımaları &ccedil;ağrısında bulundu. Parr, Birleşik Krallık, &ccedil;oğu daha fakir olan &uuml;lkelerin toksik kimyasallarla dolmasına izin veren bir Avrupa pestisit skandalının tam kalbinde yer alıyor. Bu pestisitler o kadar tehlikeli ki kendi &uuml;lkemizde ve Avrupa genelinde kullanımlarını yasaklamak i&ccedil;in &ccedil;ok mantıklı bir karar verdik&rdquo; diyor. B&ouml;yle bir &uuml;rpertici ger&ccedil;ek g&ouml;zler &ouml;n&uuml;ndeyken Parr şu soruyu da soruyor: B&ouml;ylesine zararlı ve tehlikeli kimyasalları &uuml;retmeye ve d&uuml;nyanın her yerine g&ouml;ndermeye devam etmenin ahlaki olarak savunulabilir olduğunu d&uuml;ş&uuml;nme hakkını bize veren nedir? ZEHİRİ İHRA&Ccedil; EDEN TEK &Uuml;LKE İNGİLTERE DEĞİL Bu arada Avrupa da kullanımı yasaklanmasına karşın bu t&uuml;r toksik kimyasalları diğer &uuml;lkelere ihra&ccedil; eden tek &uuml;lke İngiltere değil. Diğer Avrupa &uuml;lkeleri de AB de kullanımı diskalifiye edilen ve edilecek olan binlerce ton pestisiti d&uuml;nyanın farklı b&ouml;lgelerine ihra&ccedil; ediyor. Avrupa Kimyasallar Ajansı nın (ECHA) son raporuna g&ouml;re, Aralık 2019 dan bu yana İngiltere, Bel&ccedil;ika, Hollanda ve İspanya ile birlikte 9 bin 16 ton 1,3-dikloropropen ihra&ccedil; etti. İngiltere, İspanya ve İtalya tarafından ihra&ccedil; edilen paraquat ve herbisit trifluralin miktarı ise 15 bin 983 ton seviyesinde ger&ccedil;ekleşti. Greenpeace, eldeki bazı verilerin resmi rakamlarla uyuşmadığına dikkat &ccedil;ekerek, AB &uuml;lkelerinin 2018 yılında, kendi alanlarında yasaklanmış kimyasallar i&ccedil;eren 81 bin tondan fazla pestisiti 85 farklı &uuml;lkeye ihra&ccedil; ettiğini tespit etti. Ve bu miktarın yarıdan fazlası d&uuml;ş&uuml;k ve orta gelirli &uuml;lkelere g&ouml;nderildi. 2018 de ihracat i&ccedil;in bildirilen s&ouml;z konusu &uuml;r&uuml;nlerin bir&ccedil;oğunun AB de 10 yıldan uzun s&uuml;redir kullanımı yasak olan 41 farklı yasaklanmış pestisit i&ccedil;erdiği notunu da ekleyelim. The Guardian a konuşan Ineos şirketinden bir yetkili, 1,3-dikloropropenin, ECHA nın &ouml;nceden bilgilendirilmiş onay prosed&uuml;r&uuml; aracılığıyla yalnızca Japonya ya lisans altında ihra&ccedil; edildiğini s&ouml;yl&uuml;yor ve s&ouml;z konusu &uuml;r&uuml;n&uuml;n nematodlardan (yuvarlak kurtlar) kaynaklanan bitki hastalıklarına karşı en etkili &uuml;r&uuml;n olduğu ve &ouml;nemli gıda mahsullerinin korunmasına (!) yardımcı olduğunu savunuyor. GIDAYI KORUYALIM DERKEN İNSANI &Ouml;LD&Uuml;R&Uuml;YORUZ Biz de şunu merak ediyoruz... Peki ya o zehirlerle yetiştirilen &uuml;r&uuml;nleri t&uuml;keten insanların korunmasına ne yardımcı olacak? Yine aynı şirket yetkilisi, Japon makamları, &uuml;r&uuml;n i&ccedil;in g&uuml;venlik, kullanım ve d&uuml;zenlemeyle ilgili t&uuml;m ayrıntılara sahip ve lisanslı ithalatı onaylıyor diyerek, yaptıklarının yasalara aykırı olmadığını savunuyor. Ama burada tartışılan konu yasalara aykırı olup olmadığından &ouml;te insanlığa ve ekosisteme aykırılığı değil mi? Syngenta şirketinin s&ouml;zc&uuml;s&uuml; de benzer bir yorumda bulunuyor ve ş&ouml;yle diyor: Bitki koruma end&uuml;strisi, tescil ve satış i&ccedil;in onaylanmadan &ouml;nce kapsamlı değerlendirmeye tabi olan &uuml;r&uuml;nlerle d&uuml;nyadaki en y&uuml;ksek d&uuml;zeyde d&uuml;zenlenmiş end&uuml;strilerden biridir. Bu &uuml;r&uuml;nlerin ihra&ccedil; edilip satılabilmesi i&ccedil;in ithalat&ccedil;ı &uuml;lkelerin &ouml;zel yasal gerekliliklerine uyması gerekir. Şirket s&ouml;zc&uuml;s&uuml; bu duruma &ouml;rnek olarak da ABD yi g&ouml;steriyor ve ekliyor: Paraquat, uzun yıllardır ABD &Ccedil;evre Koruma Ajansı tarafından ayrıntılı bilimsel incelemeye ve değerlendirmeye tabi tutulmuş, g&uuml;venli ve kullanım i&ccedil;in uygun olduğu bulunmuştur. Faaliyet g&ouml;sterdiğimiz her yerde hukukun &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml;ne uyarız. &Ccedil;evre, Gıda ve K&ouml;y İşleri Dairesi s&ouml;zc&uuml;s&uuml; ise Pestisit kullanımına ilişkin kararlar, risklerin dikkatli bilimsel değerlendirmesine dayanmaktadır ve bu durum Brexit ge&ccedil;iş d&ouml;neminden sonra da değişmeyecektir. Kendi bağımsız pestisit d&uuml;zenleme rejimimizi uygularken, y&uuml;ksek insan sağlığı ve &ccedil;evre standartlarımızın korunmasını sağlamaya devam edeceğiz. Şu anda yasaklanmış olan kimyasallar B&uuml;y&uuml;k Britanya da kullanım i&ccedil;in uygun olmayacak. Greenpeace yetkilileri de hukuki boşluklar neticesinde Syngenta ve Bayer gibi uluslararası kimya şirketlerinin &ccedil;evreyi veya vatandaşlarının sağlığını korumak i&ccedil;in AB de kullanımları yasaklandıktan &ccedil;ok sonra da ihracat i&ccedil;in pestisit &uuml;retmeye devam edebileceği uyarısında bulunuyor. Şimdi t&uuml;m bu gelişmeler ve a&ccedil;ıklamalar ışığında sizlere soruyorum. AB de yasaklanmış olan s&ouml;z konusu toksik kimyasallarla yetiştirilen bir sebze ya da meyveyi t&uuml;ketmek ister misiniz? Kendi adıma cevap vereyim... Ben şahsen ne t&uuml;ketmek ne de t&uuml;kettirmek isterim. İrfan Donat Bloomberg HT Tarım Edit&ouml;r&uuml; idonat@bloomberght.com

Avrupa'da yasaklanan pestisitler başka ülkelere ihraç ediliyor

Diğer Yazılar