Tarım ve gıdanın 2020 karnesi

Tarım ve gıda sekt&ouml;r&uuml; a&ccedil;ısından 2020 olduk&ccedil;a zor ve &ouml;ng&ouml;r&uuml;lemez bir yıldı. Şimdi diyeceksiniz ki hangi sekt&ouml;r i&ccedil;in kolay ve &ouml;ng&ouml;r&uuml;lebilirdi? Siz de haklısınız&hellip; T&uuml;m d&uuml;nya i&ccedil;in sıkıntılı ve sancılı bir yıl oldu. O y&uuml;zden bu yıl yaşananları kısaca hatırlamak ve ders &ccedil;ıkarmak, &ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki d&ouml;nem i&ccedil;in &ccedil;ok daha anlamlı ve &ouml;nemli bir h&acirc;l alıyor. Gelin isterseniz 2020 yılında tarım ve gıda sekt&ouml;r&uuml; a&ccedil;ısından &ouml;ne &ccedil;ıkan gelişmeleri hep birlikte hatırlayalım. Ocak ayında daha Covid-19 salgını d&uuml;nya g&uuml;ndemine tam manasıyla oturmamıştı ama Covid-19&rsquo;un ortaya &ccedil;ıkmasında doğrudan ve dolaylı etkileri olan bir&ccedil;ok başlık Davos Zirvesinin g&uuml;ndem maddeleri arasındaydı. Davos &ouml;ncesi hazırlanan 2020 raporlarında, &ldquo;D&uuml;nyanın en b&uuml;y&uuml;k 10 riskinin&rdquo; ilk beşinde &ccedil;evre ve iklimsel tehditler yer aldı. İşte sırasıyla 10 maddede sıralanan riskler: Olağan&uuml;st&uuml; hava olayları, İklim değişikliğinin iyileştirilmesi ve uyum &ccedil;abaları konusunda başarısızlık, Biyo&ccedil;eşitlilik kaybı, Doğal afetler, İnsan yapımı &ccedil;evresel zararlar ve afetler, Siber saldırılar, Su krizi, K&uuml;resel y&ouml;netim zaafları, Bilgi altyapısının &ccedil;&ouml;kmesi, Devletlerarası &ccedil;atışmalar. İHRACATTA &Ouml;N İZİN KISITLAMALARI İşte b&ouml;yle bir yıla merhaba derken i&ccedil;eride de gıda fiyatlarına dair yukarı y&ouml;nl&uuml; riskler ekonomi y&ouml;netimini tedirgin ediyordu. Hatırlayacağınız &uuml;zere kuru soğan ve patates fiyatları 2018 yılı sonunda ve 2019&rsquo;un ilk &ccedil;eyreğinde g&uuml;ndemin ilk sıralarında yer almıştı. 2019&rsquo;ın ilk aylarında kilogram fiyatı 8-10 lirayı bulan her iki &uuml;r&uuml;n i&ccedil;in hem ithalat kapıları a&ccedil;ılmış hem de tanzim &ccedil;adırlarında satış başlatılmıştı. İşte &ouml;nceki yıllardaki bu k&ouml;t&uuml; tecr&uuml;beden yola &ccedil;ıkan ekonomi y&ouml;netimi, aynı senaryoyu yeniden yaşamamak adına &ldquo;kestirme bir yol&rdquo; izleyerek 2020 başında hem patates hem de kuru soğanın ihracatını &ouml;n izne bağladı. İ&ccedil;eride fiyatlar baskılansa da olan yine depoda &uuml;r&uuml;nleri &ccedil;&uuml;r&uuml;me riskiyle karşı karşıya bırakılan &uuml;retici ve t&uuml;ccar ile yoğun bir emekle yurtdışında pazar bulan ihracat&ccedil;ıya oldu. Mart ayına girdiğimizde artık d&uuml;nyanın ana g&uuml;ndemi koronavir&uuml;s salgınıydı... Sağlık Bakanlığı tarafından T&uuml;rkiye de ilk Covid-19 vakası 10 Mart 2020 de tespit edildi ve a&ccedil;ıklandı. Bu tarihten itibaren tıpkı hayatın her alanında olduğu gibi tarım ve gıda sekt&ouml;r&uuml;ndeki t&uuml;m gelişmeler deyim yerindeyse Covid-19&rsquo;daki s&uuml;rece endekslendi. T&Uuml;KETİCİ PANİĞİ VE BOŞ RAFLAR &Uuml;lkelerin ardı ardına aldığı tedbirler kapsamında &ouml;zellikle sokağa &ccedil;ıkma yasakları toplumlarda gıdaya erişim konusunda paniğe neden oldu. Bir&ccedil;ok &uuml;lkede vatandaşlar marketlere h&uuml;cum ederek &ouml;zellikle temel gıda &uuml;r&uuml;nlerini evlerinde stoklama eğilimine y&ouml;neldi. Bu da d&uuml;nyanın d&ouml;rt bir tarafında boş market raflarının yer aldığı panik haberlerine yol a&ccedil;tı. Ancak T&uuml;rkiye bu konuda pek &ccedil;ok &uuml;lkeye g&ouml;re daha iyi bir sınav verdi diyebiliriz. Sekt&ouml;r bu s&uuml;rece kendini hazırladığı ve gıda tedarik zincirinde kayda değer bir sorun yaşanmadığı i&ccedil;in ertesi g&uuml;n rafların yeniden doldurulması, t&uuml;ketici paniğini ve stoklama refleksini azalttı. Kısa s&uuml;re i&ccedil;erisinde normale d&ouml;n&uuml;ld&uuml;. Ancak suni talep artışı gıda fiyatlarını da tetikledi. Gıda fiyatlarında Ramazan ayı etkisinden &ouml;nce koronavir&uuml;s etkisi Mart ayında hissedildi. Belirli &uuml;r&uuml;nlerde panik y&uuml;z&uuml;nden oluşan suni talep, fiyatlarda da spek&uuml;latif ve hatta manip&uuml;latif hareketlere sebep oldu. Ramazan ayında da s&uuml;rpriz olmadığı &uuml;zere fiyatlar y&uuml;ksek seyrini korudu. TARIM SEKT&Ouml;R&Uuml;NE DESTEK PAKETİ YOK Herkesin evine kapandığı bir d&ouml;nemde belki de en b&uuml;y&uuml;k sorumluluğu başta sağlık &ccedil;alışanlarımızla birlikte &ccedil;ift&ccedil;iler ve sekt&ouml;r&uuml;n diğer paydaşları aldı. Sokağa &ccedil;ıkma yasağı kararının alındığı en riskli d&ouml;nemde pandemiye rağmen &ccedil;ift&ccedil;i kırsalda &uuml;retimine tam gaz devam etti. O &uuml;r&uuml;nlerin son t&uuml;keticiye ulaşmasında tedarik zincirinin diğer halkalarındaki t&uuml;m kesimler de işini hakkıyla yerine getirdi. Ancak pandemi s&uuml;recinde başta turizm, inşaat, otomotiv, havayolu ve hizmet sekt&ouml;r&uuml; i&ccedil;in a&ccedil;ıklanan destek paketlerine karşın tarım sekt&ouml;r&uuml; adeta unutuldu. Halbuki tarım ve gıda sekt&ouml;r&uuml;n&uuml;n &ouml;nemi hem gıda g&uuml;vencesi hem de gıda g&uuml;venliği a&ccedil;ısından pandemi s&uuml;recinde &ccedil;ok daha net anlaşıldı. &ldquo;Tarımda kendi kendine yeterlilik&rdquo; ile &ldquo;yerli ve milli &uuml;retim&rdquo; kavramları daha da anlam kazandı. S&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir şekilde gıda g&uuml;vencesi ve g&uuml;venliğini sağlamak a&ccedil;ısından, orta ve uzun vadeli tarım politikalarının gerekliliği daha net şekilde ortaya &ccedil;ıktı. Palyatif &ccedil;&ouml;z&uuml;m ve yaklaşımlarla g&uuml;n&uuml; kurtarmanın, bug&uuml;nden &ouml;teye bir anlam ifade etmediği kanıtlandı. LİMON İHRACATI KISITLANDI Nisan ayına geldiğimizde kuru soğan ve patatesten sonra benzer bir hamle de limon i&ccedil;in geldi. Pandemi s&uuml;recinde C vitamini deposu olarak g&ouml;r&uuml;len limona talep artınca fiyatı İstanbul gibi şehirlerde 14-15 TL&rsquo;yi g&ouml;rd&uuml;. Fiyatı y&uuml;kselen limonun ihracatına 31 Ağustos 2020 ye kadar &ouml;n izin şartı getirildi. İhracat kısıtlaması, 7 Ağustos&rsquo;ta sona erdirildi. Covid-19 salgınına karşı alınan tedbirler ve hayata ge&ccedil;irilen uygulamalar en &ccedil;ok hizmet sekt&ouml;r&uuml;n&uuml; vurdu. İşletmelerin kapanması sonucu yeme i&ccedil;me sekt&ouml;r&uuml; b&uuml;y&uuml;k yara aldı. Gıda sekt&ouml;r&uuml; a&ccedil;ısından alt &uuml;st olan arz-talep dengesi fiyatlarda da oynaklık ve istikrarsızlık yarattı. İTHALATTA G&Uuml;MR&Uuml;K VERGİLERİ D&Uuml;Ş&Uuml;R&Uuml;LD&Uuml; Ay&ccedil;i&ccedil;eği &uuml;retiminde yıllardır kendi kendine yeterli olamayan T&uuml;rkiye, Nisan ayı i&ccedil;erisinde ithalata y&ouml;nelik 15 g&uuml;n arayla iki kez g&uuml;mr&uuml;k vergilerinde indirime gitti. &Ouml;nce ham ay&ccedil;i&ccedil;eği yağında uygulanan g&uuml;mr&uuml;k vergisi ilk olarak 3 Nisan 2020 tarihli Resmi Gazete&rsquo;de yayınlanan Cumhurbaşkanlığı Kararı ile 1 Şubat-30 Haziran 2020 tarihlerinde ge&ccedil;erli olmak &uuml;zere y&uuml;zde 36&rsquo;dan y&uuml;zde 30&rsquo;a d&uuml;ş&uuml;r&uuml;ld&uuml;. 15 g&uuml;n sonra da s&ouml;z konusu oran y&uuml;zde 30&rsquo;dan y&uuml;zde 18&rsquo;e indirildi. Kosova&rsquo;dan ger&ccedil;ekleştirilecek ham yağ ithalatı i&ccedil;inse g&uuml;mr&uuml;k vergisi sıfır (0) olarak belirlendi. Ay&ccedil;i&ccedil;eği tohumunda y&uuml;zde 13 olan g&uuml;mr&uuml;k vergisi ise 31 Mayıs 2020&rsquo;ye kadar y&uuml;zde 9&rsquo;a indirildi. Kasım ayına gelindiğinde ise &ouml;nce ay&ccedil;i&ccedil;eği tohumunda vergiler sıfırlandı sonra da ay&ccedil;i&ccedil;ek tohumu yağının g&uuml;mr&uuml;k vergisi y&uuml;zde 36 dan y&uuml;zde 3 e indirilerek ton başına alınan 100 Euro toplu konut fonu 1 Temmuz 2021 tarihine kadar sıfırlandı. &Ouml;zetle &ccedil;ift&ccedil;inin &uuml;retime başladığı bir d&ouml;nemde ay&ccedil;i&ccedil;eği tohumu ve ham ay&ccedil;i&ccedil;eği yağı ithalatında vergi indirimi yapılması T&uuml;rkiye&rsquo;nin yağlı tohumlar tarafındaki politikasını yeniden sorgulattı. Kasım ayında aynı zamanda mercimekte de g&uuml;mr&uuml;k vergisi y&uuml;zde 19,3&rsquo;ten y&uuml;zde 9&rsquo;a d&uuml;ş&uuml;r&uuml;ld&uuml;. Buğday, arpa ve mısır ithalatında da benzer bir yol izlenerek g&uuml;mr&uuml;k vergileri sıfırlandı. Ardından kararın uygulanma s&uuml;resi 30 Nisan 2021 e kadar uzatıldı. İthal hammaddeye dayalı bir tarımsal &uuml;retim modelinin ne kadar kırılgan ve risklere a&ccedil;ık olduğunu pandemi s&uuml;recinde yine defalarca yaşayarak acı şekilde test ettik. &Ccedil;İFT&Ccedil;İNİN MALİYETLERİ ARTTI, KAZANCI ERİDİ Dolar ve Euro ile ithal edilen hammaddelerden elde ettiğimiz &uuml;r&uuml;nleri T&uuml;rk Lirası bazında satarak bu işin s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lemez olduğunu 2020 yılında da tekrar yaşayarak g&ouml;rd&uuml;k. Başta yem, g&uuml;bre, zirai ila&ccedil; ve enerji giderleri olmak &uuml;zere 2020&rsquo;de de hızla artan girdi maliyetleri &uuml;reticilerin yine kazan&ccedil;larının &ouml;nemli bir kısmını eritti. Zora giren &ccedil;ift&ccedil;ilerin &ouml;nemli kısmı bor&ccedil;larını &ouml;demekte zorlandı. &Ccedil;ift&ccedil;ilerin, Mayıs ve Haziran aylarında vadesi gelen Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatiflerine olan hazine destekli kredi geri &ouml;demeleri faizsiz olarak 6 ay ertelendi. Mart d&ouml;neminde kurun da etkisiyle artan girdi maliyetlerinden yakınan &ccedil;ift&ccedil;iler Ağustos-Kasım arasında yaşanan kurdaki yukarı y&ouml;nl&uuml; hareket ve test edilen yeni zirvelerle birlikte olduk&ccedil;a sıkıntılı bir s&uuml;re&ccedil; yaşadı. &Ccedil;ift&ccedil;ilerin kredi &ouml;demelerinde sıkıntılar arttı, haciz işlemleri ve haberleri &ccedil;oğaldı. DİTAP PROJESİ HAYATA GE&Ccedil;İRİLDİ Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından hayata ge&ccedil;irilen Dijital Tarım Pazarı nın (DİTAP) tanıtımı yapıldı. Gıdada &uuml;retimden t&uuml;ketime t&uuml;m zinciri dijital ortama taşıması hedeflenen DİTAP projesinin paydaşları arasında Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı ile T&uuml;rkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) de yer aldı. Proje ile tohumdan &ccedil;atala kadar s&uuml;recin tek elden y&uuml;r&uuml;t&uuml;lmesi ama&ccedil;lanırken, T&uuml;rkiye&rsquo;nin meyve sebze &uuml;retiminin y&uuml;zde 10&rsquo;luk kısmının DİTAP &uuml;zerinden ge&ccedil;mesinin hedeflendiği a&ccedil;ıklandı. &Ccedil;İN&rsquo;E S&Uuml;T VE S&Uuml;T &Uuml;R&Uuml;NLERİ İHRACATI İ&Ccedil;İN VİZE &Ccedil;IKTI T&uuml;rkiye, yaklaşık 5 yıldan bu yana yapılan g&ouml;r&uuml;şmeler ve &ccedil;alışmalar sonucunda &Ccedil;in&rsquo;e s&uuml;t ve s&uuml;t &uuml;r&uuml;nleri ihracatı i&ccedil;in vize aldı. Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, 21 Mayıs&rsquo;ta Twitter hesabından yaptığı paylaşımda T&uuml;rkiye den &Ccedil;in&rsquo;e ger&ccedil;ekleştirilecek s&uuml;t ve s&uuml;t &uuml;r&uuml;nleri ihracatının &ouml;n&uuml;ndeki engellerin kalktığını a&ccedil;ıkladı. &Ccedil;in Halk Cumhuriyeti G&uuml;mr&uuml;kler Genel İdaresi, &Ccedil;in&rsquo;e s&uuml;t ve s&uuml;t &uuml;r&uuml;nleri ihra&ccedil; edebilecek 54 T&uuml;rk firmasının listesini yayınladı. MAYIS AYINDA &Ouml;NCE SICAK SONRA SOĞUK VURDU Mayıs ayı i&ccedil;inde T&uuml;rkiye&rsquo;nin farklı b&ouml;lgelerinde yaşanan ani hava değişimleri bazı tarım &uuml;r&uuml;nlerine hasar verdi. &Ouml;zellikle 15-25 Mayıs tarihleri arasında &ouml;nce aşırı sıcaklıklar g&ouml;r&uuml;ld&uuml; sonrasında ise yağış, don, dolu, kırağı, aşırı soğuk, fırtına, hortum gibi doğal afetler yaşandı. Mayıs ayı i&ccedil;inde 46 ilde etkili olan doğa afetleri, tarımsal &uuml;retime dair bazı tahminleri aşağı &ccedil;ekti. &ldquo;TARIMIN GELECEĞİ, GELECEĞİN TARIMI&rdquo; Tarım ve Orman Bakanı Dr. Bekir Pakdemirli, T&uuml;rkiye&rsquo;nin &ouml;nde gelen iş insanları ile &ldquo;Tarımın Geleceği, Geleceğin Tarımı Platformu&rdquo; kapsamında bir araya geldi. Bloomberg HT Tarım Edit&ouml;r&uuml; olarak moderat&ouml;rl&uuml;ğ&uuml;n&uuml; &uuml;stlendiğimiz programa, Anadolu Grubu Y&ouml;netim Kurulu Başkanı Tuncay &Ouml;zilhan, &Ccedil;alık Holding Y&ouml;netim Kurulu Başkanı Ahmet &Ccedil;alık, Doğuş Holding Y&ouml;netim Kurulu Başkanı Ferit Şahenk, Ko&ccedil; Holding Y&ouml;netim Kurulu Başkan Vekili Ali Ko&ccedil;, Limak Holding Y&ouml;netim Kurulu Başkanı Nihat &Ouml;zdemir, FİBA Grubu Y&ouml;netim Kurulu Başkanı Murat &Ouml;zyeğin, Yıldız Holding Y&ouml;netim Kurulu Başkanı Ali &Uuml;lker, Tosyalı Holding Y&ouml;netim Kurulu Başkanı Fuat Tosyalı, Alarko Holding Y&ouml;netim Kurulu &Uuml;yesi Leyla Alaton ve Kale Grubu Y&ouml;netim Kurulu Başkanı ve CEO su Zeynep Bodur Okyay gibi T&uuml;rkiye&rsquo;nin &ouml;nde gelen sanayici ve iş insanlarının yer aldığı yaklaşık 50 isim katıldı. BAKANLIK, SAYIŞTAY DENETİMİNDEN SINIFTA KALDI Sayıştay Başkanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı 2019 Yılı Sayıştay Denetim Raporu nu yayınladı. Tarım ve Orman Bakanlığı&rsquo;nın 2019 yılı mali rapor ve tablolarının doğru ve g&uuml;venilir bilgi i&ccedil;ermediğine vurgu yapılan ve eksik bilgi uyarısında bulunulan Sayıştay Raporunda, 45 başlık altında tespit ve değerlendirmelere yer verildi. Rapora g&ouml;re, Tarım ve Orman Bakanlığı Sayıştay denetimden zayıf not aldı. HAYVANCILIK TARAFINDA MALİYET VE SATIŞ FİYATI SORUNU Bu yıl hayvancılık tarafında da yem kaynaklı olarak ciddi sorunlar baş g&ouml;sterdi. Son 1 yılı aşkın s&uuml;rede kesif yem fiyatları y&uuml;zde 60 zamlanırken, &ccedil;ift&ccedil;inin sattığı &ccedil;iğ s&uuml;t&uuml;n fiyatı 13 ay boyunca sabit kaldı. Pek &ccedil;ok &uuml;retici zarar ettiği ve para kazanamadığı gerek&ccedil;esiyle ana&ccedil; hayvanlarını kesime g&ouml;nderdi. 13 ay sonra 2,30 TL olan &ccedil;iğ s&uuml;t referans fiyatı Gıda Komitesi kararıyla 2,80 TL&rsquo;ye &ccedil;ıkarılırken, destekleme primi 40 kuruştan 30 kuruşa d&uuml;ş&uuml;r&uuml;ld&uuml;. B&ouml;ylece son 13 ayda &uuml;reticinin toplam maliyetleri y&uuml;zde 60&rsquo;tan fazla artarken, &ccedil;iğ s&uuml;t fiyatındaki zam y&uuml;zde 21,7 ile sınırlı kalmış oldu. Kırmızı et tarafında da benzer bir tablo yaşandı. Besicilerin maliyetleri artarken, karkas et fiyatları talepteki d&uuml;ş&uuml;ş gerek&ccedil;esiyle geriledi. Zarar eden &uuml;reticilerin bir kısmı besiciliği bıraktı. &Ccedil;İFT&Ccedil;İ ANKETİNDEN &ldquo;KAYGI&rdquo; &Ccedil;IKTI Kredi Kayıt B&uuml;rosu (KKB), &ldquo;2020 T&uuml;rkiye Tarımsal G&ouml;r&uuml;n&uuml;m Saha Araştırması&rdquo; sonu&ccedil;larını yayınladı. &Ccedil;ift&ccedil;i anketinden kaygı ve memnuniyetsizlik &ccedil;ıktı. &Ccedil;ift&ccedil;ilerin en &ccedil;ok bildirdiği sorunların başında, girdi pahalılığı (%93), &uuml;r&uuml;nlerini umduğu fiyata satamama (%89), iklimdeki dengesizlikler (%50), hastalık ve zararlı ile m&uuml;cadele (%45), yetersiz sulama suyu (%28) ve iş&ccedil;i bulamama (%28) yer aldı. GIDA ENFLASYONU Y&Uuml;KSELİŞ TRENDİNE GİRDİ Kasım ayı ile birlikte gıda fiyatlarındaki y&uuml;kseliş hız kazandı. T&Uuml;İK verilerine g&ouml;re, gıda enflasyonu yıllık bazda y&uuml;zde 21&rsquo;i aşarken, enflasyon Kasım&rsquo;da yılın zirvesini g&ouml;rd&uuml;. Genelde yaş meyve ve sebze tarafındaki fiyat artışlarının konuşulduğu gıda enflasyonunda hububat ve yağlı tohumlar tarafı da kendini iyiden iyiye hissettirdi. &Ouml;zellikle ithal &uuml;r&uuml;nlerin hem dolar bazındaki artışı hem de kurdaki y&uuml;kseliş etkisiyle raflarda unlu mamuller, bakliyat ve bitkisel yağlar tarafında &ccedil;ok sert fiyat artışları yaşandı. Vatandaşın market, pazar ve mutfaktaki enflasyonu T&Uuml;İK in verilerinin &ccedil;ok daha &uuml;zerinde oldu. Gıda enflasyonu demişken hemen şu notu da d&uuml;şmekte fayda var.. Haziran dan bu yana hem mevsim normallerine g&ouml;re hem de ge&ccedil;en yılın aynı d&ouml;nemine g&ouml;re olduk&ccedil;a kurak bir sezon ge&ccedil;iren T&uuml;rkiye de tarımsal kuraklık riski baş g&ouml;sterdi. S&ouml;z konusu s&uuml;re&ccedil;, 2020-2021 yılı tarımsal &uuml;retim sezonu ve dolayısıyla gıda fiyatları &uuml;zerinde de risk yaratıyor. PİYASADA T&Uuml;RKŞEKER ETKİSİ Bu yıl ilk kez Hazine ve Maliye Bakanlığı b&uuml;nyesindeki T&uuml;rkşeker de farklı tarım emtiasında piyasaya girdi. Hazine ve Maliye Eski Bakanı Berat Albayrak d&ouml;neminde T&uuml;rkşeker&rsquo;in s&ouml;zleşmeli &uuml;retim modeli a&ccedil;ıklandı. Yeni modele g&ouml;re, m&uuml;navebe sistemi gereğince pancardan sonraki iki yıl aynı tarlada farklı &uuml;r&uuml;n ekmek zorunda olan &ccedil;ift&ccedil;ilere T&uuml;rkşeker&rsquo;in destek olacağı a&ccedil;ıklandı. &Ccedil;ift&ccedil;inin pancardan sonra ekeceği &uuml;r&uuml;n&uuml;n (buğday, mısır, arpa ve ay&ccedil;i&ccedil;eği) tohumunu, g&uuml;bresini ve nakit avansını T&uuml;rkşeker&rsquo;in &ouml;deyeceği bildirildi. T&uuml;rkşeker&rsquo;in, s&ouml;zleşmeli &uuml;retim yapan &ccedil;ift&ccedil;ilere piyasa fiyatının &uuml;zerinde alım garantisi de vereceği a&ccedil;ıklandı. Bunun da en somut &ouml;rneğini buğday alımları sırasında yaşadık. &Ccedil;ift&ccedil;ilere TMO&rsquo;nun a&ccedil;ıkladığının &uuml;zerinde bir fiyat veren T&uuml;rkşeker, hacim olarak &ccedil;ok alım yapmasa da buğday fiyatlarındaki y&uuml;kselişte hatırı sayılır bir etki yarattı. Kamu kurumlarının g&ouml;rev tanımı ve reg&uuml;lat&ouml;r misyonunda kafalar karıştı ve su y&uuml;z&uuml;ne &ccedil;ıkmasa da kendi i&ccedil;lerinde bir tartışma yarattı. HOBİ BAH&Ccedil;ELERİNE YIKIM KARARI Ekim ayı sonunda Gıda, Tarım ve Orman Alanında Bazı D&uuml;zenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Teklifi, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaştı. Yeni yasaya g&ouml;re, tarım arazilerinin anonim şirket veya kooperatif gibi ortaklıklar kurarak, hobi bah&ccedil;esi gibi y&ouml;ntemlerle amacı dışında kullanılmasına aracılık edenlere 1 yıldan 3 yıla kadar hapis, 100 g&uuml;nden 1000 g&uuml;ne kadar adli para cezası verilecek. Tarım alanlarındaki izinsiz b&uuml;t&uuml;n yapılar, masrafları Tarım ve Orman Bakanlığınca karşılanmak kaydıyla bir ay i&ccedil;inde belediyeler veya il &ouml;zel idarelerince yıkılacak ve taşınmazlar tarımsal &uuml;retime uygun hale getirilecek. Verilen 2 aylık s&uuml;re sonunda valiliğin yaptıracağı tespitlerle plan veya projelere uyulduğu ve arazi tahribatının durduğu, tarımsal &uuml;retime uygun hale getirildiği belirlenirse sınırlama ve hak mahrumiyetleri kalkacak. TAKLİT VE TAĞŞİŞLE M&Uuml;CADELE Torba yasada, uzun yıllardır yılan hikayesine d&ouml;nen gıdada taklit ve tağşişle m&uuml;cadele konusuna dair de &ouml;nemli bir madde vardı. &Uuml;r&uuml;nlerde taklit ve tağşiş yapan ve piyasaya arz edenlere y&ouml;nelik yaptırımların ağırlaştırılmasını da i&ccedil;eren kanun teklifi, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaştı. Yeni yasaya g&ouml;re, kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak gıdalar &uuml;reten, ithal eden, kendi adı veya ticari unvanı altında piyasaya arz eden gıda işletmecilerine 1 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 1000 g&uuml;nden 5000 g&uuml;ne kadar adli para cezası verilecek. Fiilin 3 yıl i&ccedil;inde tekrarlanması durumunda ayrıca, gıdayı &uuml;reten, ithal eden, kendi adı veya ticari unvanı altında piyasaya arz eden gıda işletmecisi 5 yıldan 10 yıla kadar gıda sekt&ouml;r&uuml; faaliyetinden men edilecek. Yine bu kapsamda, s&ouml;z konusu kişilere, 50 bin T&uuml;rk lirasından, izlenebilirliğini sağlamadan piyasaya arz eden perakende gıda veya yem işletmecisine 5 bin T&uuml;rk lirasından aşağı olmamak ve 500 bin T&uuml;rk Lirasını ge&ccedil;memek kaydıyla, fiilden bir &ouml;nceki mali yılsonunda oluşan veya bunun hesaplanması m&uuml;mk&uuml;n olmazsa fiil tarihine en yakın mali yıl sonunda oluşan yıllık gayri safi gelirlerinin y&uuml;zde 1 i oranında idari para cezası verilecek. Ancak gıda enflasyonun bu kadar y&uuml;ksek seyrettiği ve t&uuml;keticinin alım g&uuml;c&uuml;n&uuml;n &ouml;nemli &ouml;l&ccedil;&uuml;de azaldığı bir ortamda bu yasaların ne kadar uygulanıp uygulanmayacağı, ne kadar başarı sağlanıp sağlanmayacağı yine merak konusu. İzleyip g&ouml;receğiz... TARIM DESTEKLERİ YİNE &Ccedil;OK GE&Ccedil; A&Ccedil;IKLANDI Bu yıl da tarım destekleri yılın sonuna yaklaşırken, Kasım ayında a&ccedil;ıklandı. &Ccedil;ift&ccedil;inin tohumu toprakla buluşmadan &ouml;nce a&ccedil;ıklanması gereken ve &uuml;r&uuml;n deseninin oluşmasında &ouml;nemli bir enstr&uuml;man niteliği taşıyan desteklemeler maalesef ekim yapılıp, hasat sona erdikten ve &ccedil;ift&ccedil;i &uuml;r&uuml;n&uuml;n&uuml; sattıktan sonra a&ccedil;ıklandı. &Ouml;te yandan destekleme miktarı yeterli bulunmazken, bazı desteklerin &ouml;denme tarihi de gecikti. Sonu&ccedil; itibariyle desteklemeler bu yıl da &ccedil;ift&ccedil;inin ekim ve &uuml;retim kararında etkisiz bir rol oynadı ve beklenen sonucu vermedi. PİRİN&Ccedil;TE SON DAKİKA GELİŞMESİ Tam bu yazımızı tamamlarken Resmi Gazete de sıcağı sıccağına yayınlanan bir kararı da paylaşmamız lazım. Pirin&ccedil; ithalatında g&uuml;mr&uuml;k vergileri Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ın kararıyla indirildi. G&uuml;mr&uuml;k vergisi y&uuml;zde 7,5 ile y&uuml;zde 34 arasında olan bazı pirin&ccedil; t&uuml;rlerinde bu oran 30 Nisan 2021 tarihine kadar y&uuml;zde 5 e d&uuml;ş&uuml;r&uuml;ld&uuml;. Y&uuml;zde 36 olan bazı pirin&ccedil; t&uuml;rlerinde s&ouml;z konusu y&uuml;zde 10 a &ccedil;ekildi. Y&uuml;zde 45 olan bazı pirin&ccedil; t&uuml;rlerindeki g&uuml;mr&uuml;k vergisi oranı da y&uuml;zde 15 e indirildi. Tarım ve gıda sekt&ouml;r&uuml;nde son bir yılda yaşanan daha pek &ccedil;ok &ouml;nemli gelişme vardı ancak biz &ouml;zetle &ouml;ne &ccedil;ıkanları hatırlatmak ve tarihe bir not d&uuml;şmek istedik. Bir sonraki yazıda da tarım ve gıda sekt&ouml;r&uuml; a&ccedil;ısından 2021 yılına dair g&ouml;r&uuml;n&uuml;m&uuml; analiz etmeye &ccedil;alışıp, &ouml;ng&ouml;r&uuml;lerimizi paylaşacağız. İrfan Donat Bloomberg HT Tarım Edit&ouml;r&uuml; idonat@blomberght.com

Tarım ve gıdanın 2020 karnesi

Diğer Yazılar