Yaş meyve sebzecilerden Bakanlığa mektup: 10 maddede sorunlar ve çözüm önerileri

Bu aralar yaş meyve ve sebze herkesin g&uuml;ndeminde... T&uuml;keticiler haklı olarak son d&ouml;nemde hızla artan sebze ve meyve fiyatlarını sorguluyor. &Uuml;reticiler haklı olarak &uuml;retim maliyetlerindeki artıştan şikayet ederken, sattıkları &uuml;r&uuml;nlerin marketlerde ulaştığı fahiş seviyelere tıpkı t&uuml;keticiler gibi anlam veremiyor. İhracat&ccedil;ılar haklı olarak bazı &uuml;lkelerin s&ouml;z konusu &uuml;r&uuml;nlerin ihracatını siyasi arg&uuml;man olarak kullanmalarından ve analizler tarafında adil olmayan ve rekabet&ccedil;ilikten uzak maliyetlerden rahatsız. Ekonomi y&ouml;netimi ise haklı olarak enflasyon sepetinde artış trendini s&uuml;rd&uuml;ren gıda fiyatları ve &ouml;zellikle yaş meyve ve sebze fiyatlarındaki yukarı y&ouml;nl&uuml; hareketten hoşnut değil. Kimin penceresinden bakarsanız bakın herkes haklı... Kimse bu tablodan memnun değil... Yaş meyve sebzenin &uuml;retiminden pazarlanmasına kadar yaşanan &ccedil;oğu kronik durumdaki sorunlar toplumun her kesimini etkiliyor ve yankı buluyor. İşte b&ouml;yle bir ortamda Batı Akdeniz İhracat&ccedil;ılar Birliği (BAİB) Eski Y&ouml;netim Kurulu &Uuml;yesi Berdan Ber, bize bir bilgi notu g&ouml;nderdi. Konu başlığı, &ldquo;Yaş Meyve ve Sebze İhracatına Y&ouml;nelik &Uuml;r&uuml;nlerdeki Sorunlar ve &Ouml;nerileri&rdquo; End&uuml;stri M&uuml;hendisi olan Berdan Ber in BAİB te d&ouml;rt d&ouml;nem s&uuml;ren y&ouml;netim kurulu &uuml;yeliğinin yanısıra bir diğer &uuml;nvanı da Sinerji Lojistik Gıda Y&ouml;netim Kurulu Başkanı. Batı Akdeniz tarım ihracatı b&ouml;lge ikincisi olan Ber, aynı zamanda bir meyve &uuml;reticisi. Berdan Ber, 4 başlık halinde sekt&ouml;r&uuml;n sorunlarını sıralarken, 5 madde ile &ccedil;&ouml;z&uuml;m &ouml;nerilerini ve 1 talebi de eklemiş yazıya. &Ouml;NE &Ccedil;IKAN 4 SORUN D&uuml;nyada ve T&uuml;rkiye&rsquo;de gıdanın pozitif ayrıştığı ve ihracatın bu denli &ouml;nemli olduğu mevcut s&uuml;rece dikkat &ccedil;eken Ber, &ldquo;Bu s&uuml;re&ccedil;te, biz yaş sebze ve meyve t&uuml;ccarları, &uuml;retici komisyoncuları ve ihracat&ccedil;ıları olarak aşağıdaki sorunları ve &ouml;nerilerimizi dikkatinize arz ederiz&rdquo; diyerek şu 4 maddelik sorunları Tarım Bakanlığının dikkatine diyerek sıralıyor. 1- &Uuml;lke &uuml;r&uuml;nlerimiz uzun yıllardan beri bir&ccedil;ok dış &uuml;lke tarafından siyaset arg&uuml;manı olarak kullanılması, &ouml;zellikle en yoğun ihracat yaptığımız gerek Avrupa Birliği (AB) gerekse Rusya Federasyonu tarafından &uuml;st&uuml; kapalı yaptırımlara maruz kalmaktadır. 2- Bilindiği &uuml;zere Rusya Federasyonu son d&ouml;nemde &ouml;zellikle Antalya ve İzmir b&ouml;lgesinde biber ve domates ihracatına asılsız gerek&ccedil;elerle yasak getirmiştir. &Ouml;rt&uuml; altı &uuml;r&uuml;nlerimizin b&uuml;y&uuml;k oranının bu b&ouml;lgelerde &uuml;retildiği aşikardır. &Ouml;zellikle domateste ve biberde AB denetimleri de y&uuml;ksek oranda olduğu i&ccedil;in &uuml;r&uuml;nlerimizdeki g&uuml;venilirlik oranı y&uuml;zde 99&rsquo;un &uuml;zerindedir. Bu durumun tamamen politik bir kaygı ile b&ouml;lgemize yapıldığını &ouml;n g&ouml;rmekte mutabıkız. 3- AB&rsquo;ye ihra&ccedil; edilen biber kalemlerimiz AB&rsquo;ye ilk giriş kapısında y&uuml;zde 20 pestisit analiz sıklığı, buna istinaden alınan bakanlık tedbiri gereği ihra&ccedil; &ouml;ncesi de &uuml;lke i&ccedil;inde y&uuml;zde 25 pestisit analiz sıkılığına tabi tutulmaktadır. Yapılan ihracat verilerine g&ouml;re 2020 yılında toplam 14 bin 623 parti biber ihracında AB&rsquo;den alınan bildirim miktarı 109 partidir. Bunun da b&uuml;y&uuml;k kısmı limitlere &ccedil;ok yakındır. Bu bağlamda binde 7 (yani y&uuml;zde 1 altında ) oranında olan ve diğer bir &ccedil;ok &uuml;retici &uuml;lkenin ulaşamayacağı bir g&uuml;venliğe sahip olduğu aşikardır. AB&rsquo;nin &ouml;zellikle ilk giriş kapısı olan Bulgaristan&rsquo;da s&ouml;zde y&uuml;zde 20 analiz sıklığı her partiye uygulanmakta ve yaklaşık 700 Euro gibi bir bedele mal olmaktadır. Bulgaristan makamları AB tarafından veya &uuml;lkemiz tarafından ciddi bir denetime tabi olmadıkları i&ccedil;in de bu durumu kullanmaktadır. Bilindiği &uuml;zere AB&rsquo;nin 669 sayılı y&ouml;netmeliği gereği altı ay bildirim alınmayan &uuml;r&uuml;nler otomatikman sistemden d&uuml;şmektedir. Bulgaristan makamları hi&ccedil; bir itiraz kabul etmeden keyfi uygulamalarla bug&uuml;ne kadar 200 milyon Euro&rsquo;nun &uuml;zerinde gelir kaynağı oluşturdukları bu durumu kullanmaktadırlar. 4- &Ouml;te yandan rekabetin diğer dış d&uuml;nya &uuml;lkeleriyle bu kadar g&uuml;&ccedil; olduğu bir d&ouml;nemde b&uuml;rokrasimizin &ouml;nlem olarak &uuml;lke i&ccedil;inde ihra&ccedil; &ouml;ncesi yaptırma zorunluluğu getirdiği biberde y&uuml;zde 25, portakalda y&uuml;zde 5-10, narda y&uuml;zde 20, mandalinada y&uuml;zde 5 analiz maliyetlerinin normal laboratuvarlarda 180-220 TL bandında olmasına rağmen, bakanlığın belirlediği zorunlu analizler 1.700 TL&rsquo;yi ge&ccedil;mekte ve aşırı y&uuml;ksekliği ihracat&ccedil;ılara &ccedil;ok ağır y&uuml;kler oluşturmaktadır. 5 &Ouml;NERİ VE 1 TALEP Berdan Ber, &ouml;ne &ccedil;ıkardığı s&ouml;z konusu d&ouml;rt soruna karşılık 5 maddelik &ouml;nerilerini ve bir talebini de ş&ouml;yle sıralamış: 1- Portakal analizleri; bilindiği &uuml;zere bazı ihra&ccedil; partilerinde &ccedil;oklu kalemlerle karışık tırlar yapılmakta ve birka&ccedil; ton portakal kullanımı olabilmektedir. Portakal hasadı en fazla iki seferde yapılmaktadır. Aynı &uuml;reticinin &uuml;r&uuml;n&uuml;n&uuml; s&uuml;rekli ve bir&ccedil;ok ihracat&ccedil;ı tarafından analize verilmesi gerekmeyen bir durumdur. &Ccedil;ift&ccedil;i kayıt sistemine tabi &uuml;reticilerin analiz raporu, o &uuml;r&uuml;n bitene kadar parti bazında kullanılabilmelidir. 2- Biberde binde yedinin altında bildirim alan &uuml;lkemiz son derece başarılıdır. Bulgaristan&rsquo;ın da yaptıkları dikkate alınırsa &uuml;lkemizde olan biber analiz sıklığının ilk etapta tekrar y&uuml;zde 10&rsquo;a &ccedil;ekilmesini, orta vadede ise kaldırılmasını talep etmekteyiz. 3- &Ouml;te yandan bir&ccedil;ok ihracat&ccedil;ımız orta &ouml;l&ccedil;ekli mali yapıya sahip olduğundan ve d&uuml;nyanın en hızlı borsası olan sebze ve meyvede fiyat sabitleme imkanı olmadığından, ayrıca &ccedil;ok &ccedil;eşitli &uuml;r&uuml;n ihracatı yaptıklarından &ouml;t&uuml;r&uuml; tamamen s&ouml;zleşmeli &uuml;retim yapamamaktadırlar veya &ccedil;ok b&uuml;y&uuml;k miktarlarda &uuml;retim alanlarına yatırım kabiliyetleri bulunmamaktadır. Pestisit sorununu &ouml;nleme adına hazırlanmış mallara y&ouml;nelik; hasadı bitmiş, bir&ccedil;ok maliyetle paketlenmiş &uuml;r&uuml;nlere yapılarak (hasat ve paketleme iş&ccedil;iliği, işletme operasyonel maliyetleri, ambalaj maliyetleri vb. ) gerek &ccedil;ok b&uuml;y&uuml;k maliyet kaybına, gerekse &ccedil;&ouml;z&uuml;me ger&ccedil;ek&ccedil;i katkı sunamamaktadır. Asıl konunun muhatabı birinci derecede &uuml;reticidir, &uuml;retim aşamasında, gerek &uuml;reticiler, gerek zirai ila&ccedil; bayileri (yasal olmayan ila&ccedil;ları kullananlar, re&ccedil;ete yazma donanımı ve yetkisi olmayan bayi satıcılarının yanlış y&ouml;nlendirmeleri vb. ) sıkı denetimlere tabi tutulmalı ve de ihracat&ccedil;ı firmalar kadar 85 milyonun &uuml;zerinde bir n&uuml;fusa hizmet veren sekt&ouml;r&uuml;n yani i&ccedil; piyasaya sunum yapan firmaların da en az y&uuml;zde 10 sıklıkla denetime tabi tutulması gerekmektedir. Alternatif &uuml;&ccedil;&uuml;nc&uuml; d&uuml;nya &uuml;lkeleri ve i&ccedil; piyasa kabulleri olduğu s&uuml;rece &uuml;reticiyi bilin&ccedil;lendirmek ve doğru &uuml;retime sevk etmek son derece g&uuml;&ccedil;t&uuml;r. 4- Analiz &uuml;cretleri hakkında; akredite laboratuvarlarda ortalama 200 TL seviyesinde yapılan analizler, bakanlığın belirlemesi ile 1.700 TL&rsquo;yi aşmaktadır. Bu rakamlar &ccedil;ok b&uuml;y&uuml;k maliyetler doğurmakta ve karşılığı alınamamaktadır. Bu konudaki ilgili komisyonun tekrar toplanması ve maliyetlerin 700 TL civarında optimal değerlere &ccedil;ekilmesi &ouml;zellikle elzemdir. Ayrıca bakanlık kontrol&uuml; altında diğer akredite laboratuvarlara dağılım sağlanarak serbest piyasa kurallarına uygun serbestlik verilmesi manidar şekilde doğru olacaktır. 5- Rusya federasyonun &ouml;zellikle Antalya ve İzmir menşeli &uuml;r&uuml;nlere uyguladığı yasaklamanın binlerce &uuml;reticiye ve bir&ccedil;ok ihracat&ccedil;ıya mal edilmesi son derece yanlış bir tutumdur. Bununla ilgili acilen Rus makamlarla toplantı yapılması ve durumun lehimize &ccedil;evrilmesi elzemdir. 6- T&uuml;m bu konuların g&ouml;r&uuml;ş&uuml;lmesi i&ccedil;in Sayın Tarım Bakanımız ve ilgili Genel M&uuml;d&uuml;rl&uuml;klerden heyet olarak toplantı talep etmekteyiz. Yaş sebze ve meyve ihracat&ccedil;ıları, &uuml;retici komisyoncuları ve ihracat&ccedil;ıları adına Berdan Ber&rsquo;in &ouml;zetle paylaştığı notlar bu şekilde&hellip; G&ouml;r&uuml;şlere katılırsınız ya da katılmazsınız... Biz elimizden geldiğince sekt&ouml;r paydaşlarının dile getirdiği bu konulara k&ouml;şemizde yer vererek sekt&ouml;r&uuml;n sesini duyurmaya &ccedil;alışıyoruz. Ama &ouml;zellikle pestisit uygulamaları, denetim ve analiz gibi konular her kesimin &ccedil;ok hassas olduğu ve gıda g&uuml;venliği a&ccedil;ısından ciddiyetle ele alınması gereken konular. Konuya sadece ihracat odaklı bakmak hem yanlış hem de eksik olacaktır. AB ne istiyor? ya da Rusya ne talep ediyor? penceresinden bakmak en başta 83 milyon insanımıza haksızlık olur. Bu konu, ne politik ne de ekonomik kaygılara kurban edilemeyecek kadar hayati... Umarız &uuml;reticisinden t&uuml;keticisine, ihracat&ccedil;ısından ekonomi y&ouml;netimine kadar herkesin memnun olduğu bir politika ortaya konur. Ama tabii bizim ummamız da bir şey ifade etmiyor. Umulanların ger&ccedil;ekleşmesi i&ccedil;in herkesin elini taşın altına koyması ve ortak bir iradeyle adım atması gerekir. Yoksa daha uzun yıllar umar dururuz&hellip; İrfan Donat - Bloomberg HT Tarım Edit&ouml;r&uuml;idonat@bloomberght.com

Yaş meyve sebzecilerden Bakanlığa mektup: 10 maddede sorunlar ve çözüm önerileri

Diğer Yazılar