İtalya ile Türkiye arasındaki 16 kat farkın nedeni ne?

İki hafta &ouml;nce R&ouml;nesans&rsquo;ın doğduğu şehir Floransa&rsquo;daydık. Donatello, Michelangelo ve Leonardo da Vinci lerin şehri&hellip; Medici Hanedanlığının 300 yıl s&uuml;ren h&acirc;kimiyetine ev sahipliği yapan kent&hellip; D&ouml;rt g&uuml;nl&uuml;k seyahatin ardından sizlere Floransa&rsquo;da yediğimizi, i&ccedil;tiğimizi anlatmayacağız ama g&ouml;rd&uuml;ğ&uuml;m&uuml;z, okuduğumuz ve duyduklarımızdan bahsetmezsek olmaz. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; İtalya&rsquo;nın kırsalında tarım ve gıda sekt&ouml;r&uuml;ne dair g&ouml;z&uuml;m&uuml;ze &ccedil;arpan &ouml;nemli ve ilgin&ccedil; anekdotlar var. Bu yazıdaki g&ouml;zlem ve tespitlerimiz sadece son seyahatimize dayalı değil. Daha &ouml;nce de farklı zamanlarda İtalya yı ziyaret etme ve kırsalını g&ouml;zlemleme şansımız olmuştu. O y&uuml;zden bu yazımız t&uuml;m bu seyahatlerin bir derlemesi niteliğinde. Son gidişimizde Floransa&rsquo;nın merkezinden yaklaşık bir saat uzaklıktaki Tuskona Vadisinde &uuml;z&uuml;m bağlarını ve restoranları ziyaret ettik Ve İtalya&rsquo;da yaygın olarak bilinen bir deyişe şahit olduk: &ldquo;Yemek, İtalya nın ilk zenginliklerinden biridir.&rdquo; Bir &uuml;lkenin tarım, gıda ve turizm sekt&ouml;rleri arasında nasıl bir sinerji yarattığını ve işin i&ccedil;ine inovasyon ile pazarlama bilimini ekleyip k&uuml;resel manada nasıl bir marka oluşturduğunu daha net g&ouml;rd&uuml;k. &Uuml;lkenin tarımsal ihracatı 55 milyar doları aşıyor. Peki bu ekonominin ardında nasıl bir vizyon var? Tarımda nasıl bir yol haritası, gıdada nasıl bir strateji izliyorlar? İtalya nın genelinde insanların doğduğu yere aidiyet hissi &ccedil;ok g&uuml;&ccedil;l&uuml;. Kırsaldan kente g&ouml;&ccedil; olgusu d&uuml;nyanın her yerinde bir sorun olarak karşımıza &ccedil;ıkıyor ama İtalya&rsquo;da bunun olduk&ccedil;a sınırlı olduğunu &ouml;ğreniyoruz. D&uuml;nya Bankası verileri de bunu teyit eder nitelikte&hellip; İtalya&rsquo;da toplam n&uuml;fusun y&uuml;zde 29&rsquo;u kırsalda yaşıyor. Bu oranın olduk&ccedil;a y&uuml;ksek olduğunu s&ouml;ylediğimizde konuyu bilenlerden şu yanıtı alıyoruz: &ldquo;İtalya&rsquo;da tarım ve gıda sekt&ouml;r&uuml; &ccedil;ok &ouml;nemseniyor. &Ccedil;ift&ccedil;inin alım g&uuml;c&uuml; iyi durumda, kırsalda yaşam standardı y&uuml;ksek. Algı olarak da İtalya da &uuml;retici kesimi değerli, &ccedil;ift&ccedil;inin toplumda bir itibarı var.&rdquo; Ve bir de şunu &ouml;ğreniyoruz: &ldquo;&Ccedil;ift&ccedil;iye değer verildiği gibi &ccedil;ift&ccedil;inin &uuml;rettiği &uuml;r&uuml;n de değer g&ouml;r&uuml;yor. &Uuml;lkede &ldquo;yerli &uuml;r&uuml;n&rdquo; ve &ldquo;yerel &uuml;retim&rdquo; kalkınmada temel unsurlardan biri olarak konumlandırılıyor. Turizm sekt&ouml;r&uuml;, bu yaklaşımı bir fırsat olarak g&ouml;r&uuml;yor. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; İtalya, sadece &uuml;rettiği &uuml;r&uuml;n&uuml; değil, o &uuml;r&uuml;n&uuml;n hik&acirc;yesini de pazarlıyor. Y&ouml;resel &uuml;r&uuml;nler coğrafi işaret tescilleri alınarak korunuyor ve bu alandan ciddi bir ekonomik getiri elde ediliyor.&rdquo; Tarım ve gıda sekt&ouml;r&uuml;nde 100 yıl ve &uuml;zeri maziye sahip o kadar &ccedil;ok aile işletmesi var ki&hellip; İşin başında &uuml;&ccedil;&uuml;nc&uuml; ve d&ouml;rd&uuml;nc&uuml; jenerasyonları g&ouml;rmek kimseyi şaşırtmıyor. &Uuml;lkedeki &ccedil;iftliklerin y&uuml;zde 47 si belirli tarımsal &uuml;r&uuml;nlerin &uuml;retiminde uzmanlaşmış. Uzmanlaşma kriterleri belirlenirken b&ouml;lgeler arası coğrafi şartlar, iklim, toprak ve su yapısı gibi fakt&ouml;rler ve biyoekonomik dengeler g&ouml;zetilmiş. Tarımda kooperatifleşme olduk&ccedil;a yaygın ve de etkin şekilde işliyor. Ezbere ve rastgele &uuml;retim yok... &Uuml;retimde standardizasyon, markalı pazarlamada da s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilirlik yaklaşımı &ouml;ne &ccedil;ıkıyor ve kimse bunlardan feragat etmiyor. İşte bu vizyon ve strateji başarıyı da beraberinde getiriyor. İsterseniz bu s&ouml;ylediklerimizi bazı &uuml;r&uuml;nlerden &ouml;rnek vererek somutlaştıralım. T&Uuml;RKİYE SATIYOR, İTALYA PAZARLIYOR D&uuml;nya zeytinyağı &uuml;retiminin yaklaşık y&uuml;zde 10&rsquo;unu ger&ccedil;ekleştiren İtalya, k&uuml;resel zeytinyağı ihracatında da y&uuml;zde 20 paya sahip. Yaklaşık 1.6 milyar dolarlık zeytinyağı ihracatı ile İspanya&rsquo;dan sonra d&uuml;nya ikincisi olan İtalya, aslında marka algısı a&ccedil;ısından d&uuml;nya birincisi. Ama İtalya sadece kendi &uuml;rettiği zeytinyağını değil ithal ettiği zeytinyağlarını da ihra&ccedil; ediyor. T&uuml;rkiye&rsquo;den yıllar boyu ton bazında d&ouml;kme zeytinyağı ithal eden &uuml;lke, bunu şişeleyip ambalajlayarak kendi markası ile t&uuml;m d&uuml;nyaya İtalyan zeytinyağı olarak pazarlıyor. Bir başka deyişle işin hamallığını biz yaparken, kaymağını İtalya yiyor. Merak edenler i&ccedil;in paylaşalım: T&uuml;rkiye&rsquo;nin zeytinyağı ihracatı ise 135 milyon dolar seviyelerinde. PEYNİRDE MARKALAŞMA Tablo, peynirde de &ccedil;ok farklı değil&hellip; Mozzarella, Parmesan ve Gorgonzola gibi y&ouml;resel peynir &ccedil;eşitlerini d&uuml;nyaya pazarlayan İtalya&rsquo;nın toplam peynir ihracatından elde ettiği d&ouml;viz geliri 3.6 milyar dolar d&uuml;zeyinde. İtalya&rsquo;nın sadece mozzarella ve parmesan &ccedil;eşitlerinin ihracatı 1 milyar doları aşıyor. 33 milyar dolar b&uuml;y&uuml;kl&uuml;ğ&uuml;ndeki k&uuml;resel peynir ticaretinde yine merakta bırakmamak adına T&uuml;rkiye&rsquo;nin peynir ihracat gelirini de paylaşalım: 152 milyon dolar. MAKARNADA D&Uuml;NYA LİDERİ İtalya, k&uuml;resel makarna pazarında da d&uuml;nya lideri. 12 milyar dolar d&uuml;zeyindeki d&uuml;nya makarna ihracatında İtalya 3.6 milyar dolar ile toplam pazarın y&uuml;zde 30&rsquo;unu elinde bulunduruyor. T&uuml;rkiye&rsquo;nin 2021 yılında makarna ihracatı 776 milyon dolar seviyesinde ger&ccedil;ekleşti. &Uuml;Z&Uuml;M&Uuml;N KATMA DEĞERLİ İHRACATI Gelelim &uuml;z&uuml;m&uuml;n katma değerli haline&hellip; İtalya&rsquo;nın tarım ve gıda ihracatında en b&uuml;y&uuml;k katma değere sahip &uuml;r&uuml;nlerinin başında şarap geliyor. D&uuml;nya şarap ihracatında 11.6 milyar dolar ile ilk sırada Fransa yer alırken, İtalya, 7.2 milyar dolarlık şarap ihracatı ile d&uuml;nya ikincisi. T&uuml;rkiye ise ge&ccedil;en yıl sadece 7 milyon dolar seviyesinde şarap ihracatı ger&ccedil;ekleştirdi. &Ouml;zetle, İtalya&rsquo;nın 55 milyar dolarlık tarım ve gıda ihracatında en fazla payı alan &uuml;r&uuml;nlerin başında şarap, peynir, makarna ve zeytinyağı geliyor. Sadece bu d&ouml;rt &uuml;r&uuml;n&uuml;n ihracatından İtalya 16 milyar dolar d&ouml;viz geliri elde ediyor. T&uuml;rkiye&rsquo;nin ise aynı &uuml;r&uuml;nlerden elde ettiği d&ouml;viz geliri 1 milyar doları biraz aşıyor. Sizce İtalya ile T&uuml;rkiye arasındaki 16 kat farkın nedeni ne? Yorumu sizlere bırakıyoruz. İtalya kırsalında g&ouml;z&uuml;m&uuml;ze &ccedil;arpan anekdotlar T&uuml;rkiye&rsquo;nin kırsalını sık sık gezen biri olarak ve daha &ouml;nceki İtalya seyahatlerimizden yola &ccedil;ıkarak şunu s&ouml;yleyebiliriz. İtalya, kırsal kalkınmanın en g&uuml;zel &ouml;rneklerinden birini sergiliyor. K&ouml;yler modern&hellip; Ulaşım ve altyapı neredeyse şehir standartlarına yakın. İtalya kırsalında ziyaret ettiğimiz b&ouml;lgelerin b&uuml;y&uuml;k &ccedil;oğunluğunda internet altyapısının gayet iyi olduğunu g&ouml;rd&uuml;k. Bu s&ouml;ylediklerimiz k&ouml;yden kente g&ouml;&ccedil; olgusunu frenleyen fakt&ouml;rler. İtalya da sınırsız konuşma ve limitsiz internet paketinin fiyatını merak ettik. Aylık 10 euro imiş. Bir diğer merak ettiğimiz şey de İtalya da &ccedil;ift&ccedil;inin kullandığı mazotun litre fiyatı. Bu aralar fiyatın arttığını s&ouml;yl&uuml;yorlar ve ekliyorlar: &ldquo;Litresi 1.9 Euro oldu.&rdquo; &Uuml;lkenin gelir durumu ve insanların alım g&uuml;c&uuml; g&ouml;z &ouml;n&uuml;ne alındığında iletişim ve ulaşım maliyeti T&uuml;rkiye&rsquo;ye g&ouml;re olduk&ccedil;a makul. Kırsaldaki &uuml;reticilerin alım g&uuml;c&uuml;n&uuml; anlamak adına evlerin &ouml;nlerinde park etmiş ara&ccedil;ların yeni model olmaları dikkatimizi &ccedil;ekiyor. Gittiğimiz her b&ouml;lgede mimari dokunun y&uuml;zyıllar boyu &ccedil;ok iyi korunduğuna şahit oluyoruz. Tarihi yapılar &ouml;zenle restore edilirken, yeni yapılar da b&ouml;lge mimarisine uygun şekilde tasarlanıyor ve inşa ediliyor. Agroturizm adı altında kırsalda betonlaşmaya ge&ccedil;it verilmemiş. (Trabzon&rsquo;da Uzung&ouml;l &uuml;n son 10-15 yılda ne hale geldiğini g&ouml;rmek i&ccedil;in ge&ccedil;miş yıllardaki fotoğraflar ve son d&ouml;nemdekilere bakarsanız ne demek istediğimizi daha iyi anlayacaksınız.) Yıkıcı değil yapıcı rekabet İtalya&rsquo;nın tarım ve gıdada yakaladığı başarının ardında sekt&ouml;rler arası sinerji ve devletin destek politikasının rol&uuml; b&uuml;y&uuml;k. Destek dediysek sadece maddi bir destek gelmesin aklınıza... Sekt&ouml;r&uuml; motive eden, &ouml;n&uuml;n&uuml; a&ccedil;an, ihracat pazarlarında markaları koruyan bir destek de s&ouml;z konusu. Bu işi sadece &uuml;lkenin tarım bakanlığı değil turizm ve ticaret bakanlığı da sahiplenmiş. B&uuml;t&uuml;nc&uuml;l bir &uuml;retim ve stratejik bir pazarlama politikası ile k&uuml;resel pazarda kendi aralarında yıkıcı değil yapıcı bir rekabet yaklaşımıyla boy g&ouml;steriyorlar. Basit bir &ouml;rnek verelim&hellip; &Ouml;zellikle Japonya, ABD, Kanada gibi gelişmiş &uuml;lkelerin b&uuml;y&uuml;k zincir marketlerinde &ldquo;Made in Italy&rdquo; k&ouml;şesi ya da &ldquo;İtalyan &uuml;r&uuml;nleri&rdquo; raflarına rastlamak m&uuml;mk&uuml;n. T&uuml;keticiler, o stantlarda İtalyan marka peynir, şarap zeytinyağı, makarna, pesto sos ya da balzamik sirke gibi &uuml;lke ile &ouml;zdeşleşmiş &uuml;r&uuml;nleri bir arada bulabiliyor. B&ouml;ylece g&ouml;rsel a&ccedil;ıdan zengin bir sunum sayesinde hem t&uuml;keticide İtalya algısı g&uuml;&ccedil;leniyor, hem de şirketler pazarlama maliyetlerini b&ouml;l&uuml;ş&uuml;yor. Bunun alt yapısını hazırlarken de pazar y&ouml;nelimi &ccedil;alışmaları ve ticaret anlaşmaları &ouml;nemli bir rol oynuyor. B&uuml;t&uuml;nc&uuml;l ve &ccedil;&ouml;z&uuml;m odaklı yaklaşım Burada ama&ccedil;, İtalya nın tarım ve gıda sekt&ouml;r&uuml;ne ya da kırsal politikasına y&ouml;nelik g&uuml;zelleme yapmak değil. Amacımız, daha &ccedil;ok g&ouml;zlem ve tespitlerimizi veriler ışığında sizlerle paylaşmak. Gayemiz, aynı &uuml;r&uuml;nlere ve o &uuml;r&uuml;nleri &uuml;reten &ccedil;ift&ccedil;iye bakış a&ccedil;ısını ortaya koymak. Niyetimiz, iki &uuml;lke arasındaki farkları aktararak &ldquo;Biz daha iyisini nasıl yapabiliriz?&rdquo; sorusuna yanıt aramak. Yoksa, İtalya da tarım sekt&ouml;r&uuml; g&uuml;ll&uuml;k g&uuml;listanlık mı? Gıda sekt&ouml;r&uuml;n&uuml;n hi&ccedil; mi sorunu yok? Kırsalda her şey m&uuml;kemmel mi? Tabi ki değil&hellip; Onların da kendi i&ccedil;lerinde uğraştıkları sorunlar var. Enflasyon meselesi tıpkı diğer &uuml;lkeler gibi İtalya&rsquo;nın da ana g&uuml;ndeminde. Biz ekmek fiyatlarını nasıl konuşuyorsak orada da makarna fiyatları tartışılıyor. Başta g&uuml;bre olmak &uuml;zere y&uuml;kselen girdi maliyetlerinden İtalyan &ccedil;ift&ccedil;isi de şik&acirc;yet&ccedil;i. Ama meseleye bakış a&ccedil;ıları ve sorunlara yaklaşımları bizden farklı. Daha b&uuml;t&uuml;nc&uuml;l ve &ccedil;&ouml;z&uuml;m odaklı bir yaklaşım sergiliyorlar. &ldquo;Yenilik yapan kazanır&rdquo; mottosuyla değişen t&uuml;ketici talepleri ve trendler ışığında inovasyona odaklanıyorlar. Bu da &uuml;lkenin tarım ve gıda sekt&ouml;r&uuml;n&uuml; farklı bir yerde konumlandırıyor ve &uuml;lke ekonomisinde hatırı sayılır bir katma değer yaratıyor. İrfan Donat Bloomberg HT Tarım Edit&ouml;r&uuml; idonat@bloomberght.com

İtalya ile Türkiye arasındaki 16 kat farkın nedeni ne?

Diğer Yazılar