'Organik' pazar 100 milyar doları aştı!
Organik gıda ve dolayısıyla organik tarıma olan ilgi her geçen gün artıyor.
Bu ilginin altında yatan temel motivasyon ise alım tüketicilerin her geçen gün artan sağlıklı ve güvenilir gıdaya erişim talebi.
Organik Tarım Araştırma Enstitüsü (FiBL) ve Uluslararası Organik Tarım Hareketleri Federasyonu (IFOAM) 2018 verilerini kapsayan “Organik Tarım Dünyası – İstatistikler ve Gelişen Trendler 2020” raporunu yayınladı.
Küresel organik tarım alanları 71,5 milyon hektara çıkarken, küresel organik gıda pazarı ilk kez 100 milyar dolar seviyesini aştı.
Raporun özeti olarak, 2018 yılı için küresel organik tarım adına rekor yılı dersek yanlış olmaz.
Gelin isterseniz dünyada organik tarımsal üretim ve gıda pazarına dair yayınlanan son veriler ışığında 'rekor' gelişmelere birlikte göz atalım.
Dünya çapında organik tarım üzerine yapılan en güncel FiBL anketine göre, organik tarım arazileri 2 milyon hektar arttı ve organik perakende satışlar büyümeye devam ederek, 186 ülkeden elde edilen verilere göre tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı.
Küresel organik gıda pazarı 2018 yılında yüzde 8,2 büyüyerek ilk kez 105 milyar dolar seviyesine çıktı. Geçen yıl bu rakam 97 milyar dolar düzeyindeydi.
105 milyar dolarlık organik gıda pazarına ülke bazında baktığımızda, ABD 44 milyar dolar ile lider durumda.
Ardından 11,8 milyar dolar ile Almanya ve 9,9 milyar dolar ile Fransa geliyor.
Bu ülkeleri 8,8 milyar dolar ile Çin izliyor.
Avrupa Birliği’nin tamamında organik gıda pazarının büyüklüğü ise 40,8 milyar dolar seviyesinde.
Organik gıda pazarı birçok ülkede çift haneli şekilde büyümeye devam ediyor. Örneğin Fransa’da organik gıda pazarının büyüme hızı yüzde 15’in üzerinde.
ORGANİK GIDAYA EN ÇOK PARA HARCAYAN ÜLKE İSVİÇRE
Dünyada kişi başına yıllık organik gıda harcaması 13,9 dolar seviyesinde.
Ortalamayı yükselten ülkelere baktığımızda, organik gıda için kişi başına en fazla harcama yapan iki ülke olarak İsviçre ve Danimarka karşımıza çıkıyor.
Her iki ülkede de 2018 yılında kişi başına organik gıda harcaması 338 dolar seviyesinde gerçekleşti.
Kişi başı yıllık organik gıda harcamasında İsveç 250 dolar ile üçüncü sırada yer alırken, Lüksemburg 239 dolar ile dördüncü sırada bulunuyor. Avusturya 222 dolar ile beşinci sırada yer alıyor.
ABD ise 135 dolar olan kişi başı organik gıda harcaması ile 8’inci sırada bulunuyor.
Türkiye’yi mi merak ettiğiniz?
Hemen söyleyelim…
Türkiye’de yıllık kişi başı organik gıda harcaması 1 dolar seviyesinde.
ORGANİK GIDA ÜRETİCİSİ 2,8 MİLYON
Dünya çapında organik tarımla uğraşan üretici sayısı 2018’de bir önceki yıla göre yüzde 5 azalarak 2,8 milyona geriledi.
Hindistan, 1 milyon 149 bin çiftçi ile dünyada organik gıda üreticisi en fazla olan ülke konumunda.
Hindistan’ın hemen ardından 210 bini aşan organik üretici sayısıyla Uganda ve 204 bin civarındaki üretici sayısıyla Etiyopya geliyor.
Tanzanya’da 148 bini aşkın üretici organik tarım yaparken, bu ülkeleri sırasıyla 104 bin üretici ile Peru ve 80 bin üretici ile Türkiye izliyor.
Tabii burada ufak bir dip not düşmekte fayda var.
Yukarıda saydığımız ülkelerde yapılan organik tarımdan maalesef o ülkelerin halkından çok Avrupa ve ABD gibi gelişmiş ekonomilerdeki alım gücü yüksek kitleler faydalanıyor.
Örneğin Etiyopya’da yıllık kişi başı organik gıda harcamasının sadece 10 sent olduğunu söylersek, Hindistan’da söz konusu rakamın 22 sent olduğunu belirtirsek ne demek istediğimiz daha net anlaşılır sanırım.
Avrupa Birliği genelinde ise organik tarım yapan üreticisi sayısı 2018’de bir önceki yıla göre yüzde 5,4 artarak 419 bin kişiye yaklaştı.
ORGANİK TARIM ARAZİLERİ GENİŞLİYOR
2018 sonu itibariyle toplam 71,5 milyon hektarda organik tarım yapılırken bu durum bir önceki yıla göre yüzde 2,9’luk artış anlamına geliyor.
Avustralya, 37,5 milyon hektar ile en büyük organik tarım alanına sahip ülke konumundayken, onu 3,6 milyon hektar ile Arjantin ve 3,1 milyon hektar ile Çin izliyor.
Kıta bazında baktığımızda Avrupa, yüzde 22’lik paya denk gelen 15,6 milyon hektar ile ikinci en büyük alana sahip. Avrupa’yı da yüzde 11’lik paya denk gelen 8 milyon hektar ile Latin Amerika izliyor.
Avrupa Birliği içerisinde ise en büyük organik tarım alanına sahip ilk üç ülke sırasıyla 2,3 milyon hektar ile İspanya, 2 milyon hektarı çok az aşan Fransa ve 2 milyon hektarın çok az altında kalan İtalya.
Ama özetle, her kıtada organik tarım alanları artış trendinde.
Peki toplam tarım arazilerini göz önüne aldığımızda organik gıda üretiminin payı ne kadar?
Cevabı yine raporun detaylarında…
Bugün dünyadaki toplam tarım alanlarının yüzde 1,5’inde organik tarım yapılıyor.
Ama dünyada 16 ülkede, tüm tarım arazilerinin yüzde 10'u veya daha fazlasında organik tarım yapıldığını da ekleyelim.
TÜRKİYE’DE ORGANİK GIDA PAZARI
Türkiye’ye dair organik tarım verilerine de Tarım ve Orman Bakanlığı'nın 2018 yılı istatiskleri üzerinden bakalım.
Türkiye’de 86 bin hektarı doğal toplama alanı, 540 bin hektarı da yetiştiricilik yapılan alan olmak üzere toplam 626 bin hektar alanda organik tarım yapılıyor.
Son 1 yılda doğal toplama alanının 22 bin hektar seviyesinden 86 bin hektara çıkması dikkat çekici.
Dünya ortalamasına paralel olarak Türkiye’deki toplam tarım arazilerinin de yaklaşık yüzde 1,5’inde organik tarım yapılıyor.
Organik gıda üreten çiftçi sayısı Türkiye’de 79 bin 563, organik yetiştirilen tarım ürünü sayısı 213.
Yukarıda değindiğimiz üzere Türkiye'de yıllık kişi başı organik gıda harcamasının 1 dolar olduğundan yola çıkarak, ülkemizdeki organik tarım ve gıda üretiminin neredeyse yüzde 90'ının ihracat odaklı yapıldığını söylemek yanlış olmaz.
ORGANİK PAZARDA GÖRÜNÜM POZİTİF
Tüm bu veriler gösteriyor ki küresel ölçekte organik gıda satışları artmaya devam ediyor.
Talep, arzda belirleyici bir rol oynadığı için organik tarım arazileri de önemli ölçüde artıyor.
Her ne kadar küresel anlamda organik üretim yapan çiftçi sayısı azalsa da Türkiye'de artışta.
Aslına bakarsanız Türkiye gibi küçük ölçekli arazilerin yaygın olduğu ülkelerde, maliyet ve fiyat arasında sıkışan çiftçiler açısından organik tarım bir alternatif olarak düşünülebilir.
Ama gelin görün ki dünyada organik tarıma ilgi artarken ve organik gıda talebi yükselirken, biz bu alandaki tarım desteklemelerini bırakın artırmayı, kesiyoruz.
Dünyadaki gelişmeleri iyi okumak ve analiz etmek gerekiyor.
Buradan, önümüzdeki döneme dair beslenme trendleri ve tüketici tercihleri açısından çıkarılacak çok önemli sonuçlar var.
Artık tüketiciler üretilen ürünün sağlık açısından güvenilir olup olmadığını sorgulamanın ötesinde doğa dostu üretim, izlenebilirlik, denetlenebilirlik kavramlarına da önem veriyor.
Projeksiyonlar, organik tarım ürünleri pazarının önümüzdeki dönemde de pozitif şekilde büyümeye devam edeceğini gösteriyor.
İrfan Donat
Bloomberg HT Tarım Editörü
