Aile Bakanlığı hazırladığı proje ile ev hizmetlisine şimdikinden daha beter bürokrasi ve yük getiren düzenleme hazırlıyormuş. Aslında en basiti bürokrasiden arınmış Sosyal Güvenlik Kuponu'dur
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu gereğince ev hizmetlerinde süreksiz çalışanlar sigortalı sayılmıyorlar. Sürekli ve ücretli çalışanlar için ise çalıştıran ev sahipleri için bürokrasi had safhada. 5510 sayılı kanun uygulaması bakımından bir ev hizmetlisinin sigortalı sayılabilmesi için çalışma karşılığında ücret ödenmesi ve çalışmanın sürekli olması şarttır. Süreklilik kavramının ne olduğu da 4857 sayılı İş Kanunu'nda belirtilmiştir: "Nitelikleri bakımından en çok otuz işgünü süren işlere süreksiz iş, bundan fazla devam edenlere sürekli iş denir." Bu sebeple, ev hizmetlisi 3-5 günde bir değişik evlere gidiyorsa hakkında Sosyal Sigortalar Kanunları uygulanmıyor ama aynı eve her hafta aynı gün olsa bile bir ay boyunca giderse bu kere ev sahibi kendisini SGK'ya bildirmek ve sigorta primlerini ödemek zorundadır.
EV HİZMETLİLERİNE İŞ KANUNU UYGULANMAZ
İster gündelikçi temizlikçi kadınlar olsun ister aynı evde sürekli çalışan olsun ev hizmetlileri hakkında İş Kanunu hükümleri uygulanmamaktadır. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 4'üncü maddesine göre ev hizmetlileri ayda kaç gün çalışmış olursa olsun kapsamda olmadığından,
■ Kıdem tazminatı
■ İhbar tazminatı
■ Yıllık izin ücreti
■ Fazla mesai gibi haklar verilmez.
BAKANLIĞIN GETİRMEK İSTEDİĞİ DÜZENLEME
■ ÖNCE KAYIT SONRA HER GÜN SMS: Aile Bakanlığı'nın hazırladığı projeye göre, evinde ayda birkaç gün dahi olsa ev hizmetlisi çalıştıran herkes önce İŞKUR'a gidip kaydolacak, sonra ülkemizde var olan tüm ev hizmetlileri de İŞKUR'a gidip kaydolacak, sonra evinizde bir gün dahi olsa ev hizmetlisi çalıştırdıysanız, İŞKUR'a cep telefonu ile SMS atacaksınız "Ben bugün filan TC kimlik numaralı falancayı evimde çalıştırdım" diyeceksiniz.
■ PARAYI DA BANKAYA ÖDEYECEKSİNİZ: Ardından da bir gün çalıştırdığınız kadın için bankaya gidip, 100 lira gündelik, 10 lira sigorta primi ve 2.5 lira da işlem ücreti olmak üzere ödeme yapacaksınız. Ödediğiniz 10 lira SGK'nın kasasına gidecek, kadın adına yatan da, bu parayı kadına verilecek PTTBANK kartı ile 90 lira olarak çekilecek, kadının 10 lirasından yapılacak Sosyal Güvenlik kesintisi de SGK'ya gönderilecek.
■ KART SATICILARI VE ANLAŞMALI MARKETLER YAŞADI: Bu işlemlerin olabilmesi için İŞKUR tüm kadınlara birer PTTBANK kartı çıkarttıracak ki sayıları 1 milyon 300 bini geçen kadına göre kart üretim merkezleri iyi para kazanacak. Ardından, işverenin işlem ücreti olarak her gün için ödediği 2.5 liralar konusu var. Kadın hak ettiği parayı nakit çekmek yerine Aile Bakanlığı ile anlaşması olan bir markete gidip alışveriş yaparsa, 2.5 liralık daha harcama yapabilecek ki anlaşmalı marketler de yaşadı. Kadın alışveriş yapmaz da nakit çekerse 2.5 lira devlete kalacak.
BÜROKRASİYE GEREK VAR MI?
Zaten şu andaki sisteme göre evinde ev hizmetlisi çalıştıran bürokratik işlemleri yaparsa günlüğü 11 liraya çalıştırdığı kadın için SGK'ya prim ödeyebiliyor. Yeni getirilecek düzenleme ise bürokrasiyi ortadan kaldırmıyor aksine artırıyor. Kim gider İŞKUR'a kaydolur, kim gider gündelikçi kadın için devlete 112.5 lira para öder. Öte yandan, anlattığım sistem ile kadının Sosyal Güvenliği belki sağlanır ama kıdem tazminatı konusu gündeme gelmez.
BANKA KUPONU FORMÜLÜ
Ülkemizde yaklaşık 1.3 milyon ev hizmetlisindeki kayıtdışılığı önlemek için Avrupa'daki banka kuponu formülü hem çalışanı hem de işverenlerini kayıt altına almaya çözüm olacaktır.
"Günlüğü 10 veya 11 lira olacak olan prim kuponlarını bankadan satın alıyorsunuz ve evinizde çalışana gün sonunda hem ücret hem de kuponu veriyorsunuz. Ev hizmetlisi de o fişleri toplayıp SGK'ya götürüp, hizmetlerine ekletiyor." Sistem bu olmalı.
YASA ÖNERİM:
MADDE 1- 5510 sayılı kanunun 6. maddesinin birinci fırkasının (c) bendi kaldırılmış ve aynı kanunun 81. maddesinin sonuna aşağıdaki fıkra eklenmiştir: "Ev hizmetlerinde gerek sürekli gerek süreksiz çalışanların, işverenleri asgari ücretin günlük tutarının yüzde 30'u oranında Sosyal Güvenlik ve yüzde 5'i oranında kıdem tazminatı primi öderler. Primlerin ödenmesi bankalar aracılığıyla kurumca satılacak Sosyal Güvenlik günlük prim fişleriyle sağlanır. Sosyal Güvenlik fişlerinin şekli ve içeriği, verilme usulü ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar, kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. Bu madde kapsamında ev hizmetlisi adına ödenen kıdem tazminatı primi ev hizmetlisinin emekliliği veya ödenen primlerin emekliliğine yetmemesi halinde 60 yaşında kendisine veya ölümü halinde mirasçılarına ödenir."
