2024'ten 2008'e bakmak ve geleceği hatırlamak
Yalnızca 2024 Avrupa Futbol Şampiyonası ile kısıtılanmayacak, dolu dolu 1 ayı geride bırakıyoruz. İşin futbol kısmında, 14 Temmuz akşamı ortaya çıkacak sonuca göre İngiltere ya da İspanya ipi göğüsleyecek. Bizler acaba 2008’deki gibi bir yarı final heyecanı yaşar mıyız diye beklerken, içinde bulunduğumuz haftayı “atlatmaya çalışarak” geçirdik.
TÜSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Turan, hafta içinde TÜSİAD Yüksek İstişare Konseyi Toplantısı açılış konuşmasında “2013’te kişi başı milli gelir 12,582 dolardı. Sonra geriledi. Son 10 yılda fakirleştik. 2023 sonunda yeniden 13,000 dolar seviyesine geldik. Biliyoruz ki geride bıraktığımız 10 yılı kaybetmemiş olsaydık, bugün çok farklı bir tabloyu konuşabilirdik. Düşük enflasyon, bütçe disiplini, hiç sorunsuz finanse edilebilen bir cari açık ve stabil TL, çok daha yüksek kişi başı gelir anlamına gelecekti. Ne gelir dağılımı böylesine bozulmuş olacaktı, ne emeklinin satın alma gücü bu kadar düşmüş, ne de gençler geleceklerini yurtdışında arar hale gelmiş olacaktı.” ifadelerine yer verdi.
Ben biraz daha geriye, 2008’e gittim futbola paralel. O yıl “bizi teğet geçti” denilen Küresel Finans Krizi’nin yılı malumunuz. 2008 yazında Avrupa Şampiyonası finalinden 1 golle uzak kalırken; kabaca 10 bin 500 dolar olan Türkiye’nin kişi başına milli geliri, teğet sonrası 2009 yılında 8 bin 300 dolar civarına geriler vaziyette idi.
2010’lar başlarken de tıpkı TÜSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Turan’ın konuşmasındaki “on yıl değerlendirmesi” gibi, ekonomik büyümede 2000'lerin 1980'lerin gerisinde kaldığından, 1990'lardan da pek bir farklılığı olmadığından söz edilirdi verilere bakılarak. Ha bir de “orta gelir tuzağı” konusu gündemde sık sık yer alırdı.
Web sitemiz bloomberght.com’da 29 Şubat 2024 Perşembe gününe ait bir içerik bulacaksınız. İçerikte şu ifadeler var: “TÜİK'in açıkladığı verilere göre 2023 yılında kişi başı gelir 13 bin 110 dolar olarak hesaplandı. Böylelikle dolar cinsi kişi başı gelirde rekor kırıldı.”
Önceki rekorumuzu da söyleyeyim: 2016'da 12 bin 600 dolar seviyesi !
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de yine TÜSİAD Yüksek İstişare Konseyi Toplantısı’nda, "Enflasyonla mücadelede en zoru geride bıraktık, program çalışıyor, başaracağız" diye konuştu. Bugünden 2008’e bakınca “enflasyonla mücadele” safhasını 2000’lerin başında hem de üç hanelerin gölgesinden kurtularak geride bırakmış bir ülkenin, 2024’te üç hanelerin ucundan dönüş hikayesini konuşması insana ne yazık ki pek iyi hissettirmiyor. Hele ki yüzde 50’nin bir kademe altı yüzde 40’la yılı bitirmenin “başarı” sayılacağını da hesaba katınca.
Tıpkı 16 yılda kişi başına milli gelire bir 16 bin ekleyememek gibi…
Yarı finalde 16 yıl önce bırakılan çıtayı, Avrupa Futbol Şampiyonası’nda en azından final düzeyine yükseltememek gibi !
Atlatmaya çalışıyoruz, en zoru geride bırakıp farklı bir geleceği hatırlayabilmek umuduyla
