Fındıkta 54 TL müstahsil beklentisini karşıladı mı?
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ordu’da Toprak Mahsulleri Ofisi'nin (TMO) 2022 sezonu için fındık alım fiyatını açıkladı.
Ordu'da fındık bahçesini de ziyaret eden Erdoğan, üreticilerle biraraya geldi.
Türkiye'nin dünyanın en büyük fındık üreticisi ve ihracatçısı olduğunu hatırlatarak geçen sezona ilişkin son verileri paylaşan Erdoğan, "İhracatımızda fındığın önemli bir yeri var. Sadece geçtiğimiz yıl dünyanın 122 ayrı ülkesine 2 milyar 300 milyon dolara yakın bir bedelle 344 bin tondan fazla fındık sattık. Ordu hem üretim alanı hem rekolte itibariyle ülkemiz fındığının yaklaşık üçte birini gerçekleştiriyor. Rekolte bakımından Samsun, Giresun, Sakarya, Düzce, Trabzon, Zonguldak gibi şehirlerimiz de Ordu’yu takip ediyor. Biz iktidara geldiğimizde fındığın alım fiyatı neydi biliyor musunuz? 1 doların altındaydı. Bu yüzden çoğu bahçe bakımsız kalmış, insanlar adeta üretime küstürülmüştü. Şimdi biz bu rakamı 3 doların üzerine çıkardık" açıklamasında bulundu.
Bu yıl fındık rekoltesinde beklentilerinin geçen yıla daha iyi olduğunun altını çizen Erdoğan, "Toprak Mahsulleri Ofisimiz 2022 alım sezonunda yüzde 50 sağlam iç esasına göre kabuklu fındığa kilogram başına levant kalite için ve bu arada Giresun kalite için malum 2 ayrı fiyat var ama biz şimdi diyoruz ki alan destekli olarak ben burada bir rakamı açıklıyorum. İnanıyorum ki sizlerde kabul edeceksiniz. Ve ortalamasını 54 lira olarak açıkladık, bereketli olsun" dedi.
Ama bu açıklama kafaları da karıştırmadı değil.
Bilindiği üzere, geçen yıla kadar fiyatlar 3 ayrı kalitede fındık için ayrı ayrı açıklanıyordu.
TMO’nun 2021 yılı fındık alım fiyatları; Giresun kalite kabuklu fındık için 27,00 TL/kg, Levant kalite kabuklu fındık için 26,50 TL/kg ve Sivri kalite fındık için ise 25,50 TL/kg olarak açıklanmıştı.
O günkü kur ile yaklaşık 3.2 dolara denk gelen fiyatlar için bu yıl da artan fahiş maliyetlerle birlikte en az 3.5 dolar seviyesinin baz alınacağına yönelik bir beklenti vardı.
Bu da fındık alım fiyatında en az 63 TL ve yukarısına işaret ediyordu. Ancak 54 TL olarak açıklanan fiyat, mevcut kur ile 3 dolar seviyesinde kaldı.
Bu yıl açıklanan 54 TL'lik fiyatın hangi kalite fındık için olduğu henüz netlik kazanmazken, söz konusu alım fiyatına gübre, mazot ve gelir desteğinin de dahil olduğu açıklandı.
Bu da fındık fiyatlarında üreticilerin kafasını karıştırdı.
54 TL'ye yönelik detaylar netlik kazanmasa da Fiskobirlik Yönetim Kurulu Başkanı Lütfi Bayraktar, açıklanan fiyatın üreticilerin büyük bir genelinde kabul gördüğünü savundu.
Fiyatın açıklanmasının ardından Ordu, Giresun ve Trabzon'da müstahsillerle görüştüğünü söyleyen Bayraktar, "Fındık taban fiyatında 50 TL psikolojik sınır olarak görülüyordu. Ordu, Trabzon gibi illerde müstahsil genel olarak rakamdan memnun gözüküyor. Yüzde 90 oranında beklenti karşılandı diyebilirim" yorumunda bulundu.
Giresun Ziraat Odası Başkanı Nurittin Karan, fiyat açısından ortada bir muamma olduğunu belirtti. Açıklanan fiyatın netlik kazanmaması nedeniyle müstahsil tarafında "Fındığı kaça satarız?" belirsizliği oluştuğunu kaydeden Karan, "Girdi maliyetlerindeki artışlara baktığımızda mevcut fiyat beklentileri tam manasıyla karşılamıyor. 3.5 dolar seviyesinde bir alım fiyatı açıklansaydı daha iyi olurdu. Herkesin gözü kulağı TMO'nun açıklayacağı alım esaslarının detaylarında..." diye konuştu.
Aynı zamanda TMO'nun depolama kapasitesine ve bu sezonki alım iştahına da dikkat çeken Karan, TMO'nun alımlarında aksaklık yaşanması ya da alım miktarında yaşanacak olası düşüşün serbest piyasa fiyatlarında da düşüşe neden olabileceği uyarısında bulundu.
Akçakoca Ziraat Odası Başkanı Levent Şahin Başaran ise beklentinin 60 TL ve üzerinde oluştuğunu hatırlatarak, "TMO'nun açıkladığı fiyat serbest piyasada oluşacak fiyatı da belirliyor. TMO geçen yıl yaklaşık 90 bin ton civarında fındık alımı yaptı. Bu da toplam rekoltenin yüzde 12-13'üne denk geliyor. Geri kalan ürün serbest piyasaya gidiyor. Bu sezon da benzer bir durumda mevcut fiyat ile ne olur? O zaman da piyasada 45-50 TL'lik bir fiyat oluşur. Bu tehlikeli bir durum. Açıklamalar muğlak..." yorumunda bulundu.
Fındık fiyatlarının belirlenmesinde 3-4 farklı kriterin olduğunu kaydeden Başaran, "Toplam fındık üretimimizin yüzde 75-80'i ihracata konu oluyor. Dolayısıyla fiyatın dolar üzerinden belirlenmesi abes değil. Türkiye'de ciddi bir enflasyon gerçeği var. Tarımsal girdilerdeki artışlar ortada. Fındık bahçelerinde ortalama işletme büyüklüğü 15 dekar. O yüzden üreticinin ayakta kalabilmesi için geliri brüt asgari ücret olarak baz alınırsa fındık fiyatının en az 63 TL olması lazım" diye konuştu.
Fındık Üreticisi Özer Akbaşlı ise şuan için rakamlarda bir netliğin olmadığını, TMO'nun 2022 yılı fındık alım esaslarının detaylarını açıklamasıyla birlikte yorum yapmanın daha doğru olacağını söyledi.
Akbaşlı, "Hali hazırda fındık fiyatları piyasada 47-48 TL'den işlem görüyor. Açıklanan fındık fiyatının içine mazot ve gübre desteği dahil olabilir ama alan bazlı desteğin bu fiyatın içine dahil olduğunu düşünmüyorum. O yüzden TMO tarafından biran önce söz konusu fiyata hangi desteklemeler dahil, hangisi değil netlik kazandırılması lazım" dedi.
Türkiye’de 2021 yılında fındık üretim miktarı 684 bin ton olarak gerçekleşmişti. 2022 yılı fındık rekoltesi, bir önceki yıla göre yüzde 12 artış ile 765 bin 287 bin ton olarak tahmin edildi. Ancak TÜİK'in 2020 bitkisel üretim ilk tahminlerine göre ise beklenti geçen yıla göre yüzde 3.1 artış ile 705 bin ton seviyesinde.
Yapılan resmi açıklama ve ardından sektörden gelen yorumlar, bu yıl da fındık fiyatlarının çokca tartışılacağına işaret ediyor.
Gelişmeleri izleyip, aktarmaya devam edeceğiz.
NOT: Yazımızın yayına verilmesinden hemen sonra Toprak Mahsulleri Ofisi'nden (TMO) resmi açıklama geldi. TMO, 2022 sezonu kabuklu fındık alım fiyatlarının detaylarını açıkladı.
TMO'dan yapılan açıklamaya göre, 2022/2023 sezonu kabuklu fındık alım fiyatları yüzde 50 sağlam iç fındık esasına göre; Giresun kalite için 53,00 TL/Kg, Levant kalite için 52,00 TL/Kg, ve Sivri kalite için ise 51,00 TL/Kg olarak belirlendi.
